H διάσημη και πολυφωτογραφημένη πέτρινη διαδρομή στου Φιλοπάππου και γύρω από την Ακρόπολη είναι έργο του Δημήτρη Πικιώνη και πλέον έφτασε η ώρα της συντήρησής τους
Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης υπέγραψε σύμφωνο συνεργασίας για τη συντήρηση και αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών έργων του σπουδαίου αρχιτέκτονα, ακαδημαϊκού και καλλιτέχνη Δημήτρη Πικιώνη (1887 – 1968), που βρίσκονται εντός των ορίων του δήμου Αθηναίων.
Η συνεργασία αφορά στα έργα πρασίνου του αρχιτέκτονα γύρω από την Ακρόπολη και τον λόφο του Φιλοπάππου, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης παγκοσμίου ενδιαφέροντος, καθώς και το 14ο Δημοτικό Σχολείο «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ», στα Πευκάκια (Νεάπολη).
Το σύμφωνο υπεγράφη στο δημαρχιακό μέγαρο της Αθήνας από τον δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη και την αρχιτέκτονα και πρόεδρο της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ» Αγνή Πικιώνη, κόρη του αρχιτέκτονα.
Δημοτικό σχολείο, στα Πευκάκια Λυκαβηττού, 1932
Το σχολείο εντάσσεται στο πρόγραμμα ευρείας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ανέγερσης σχολικών κτηρίων του ’30. Ανήκει στα έργα αναφοράς του ελληνικού μοντερνισμού, αν και ο Δημήτρης Πικιώνης το αποκήρυξε αμέσως μετά την κατασκευή του. Πρόκειται για συνηθισμένη τυπολογία σχολικού κτηρίου με τους κλειστούς χώρους διατεταγμένους γύρω από κεντρικό υπαίθριο. Η μεγάλη στοά της εισόδου παραπέμπει σε αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική.
Τα πεζούλια, οι πλακοστρώσεις και τα κλιμακωτά επίπεδα σε παραδοσιακή νησιώτικη αρχιτεκτονική. Στο σύνολο, όμως, το σχολείο κτίστηκε με βάση τις λειτουργικές θεωρίες της γερμανικής σχολής του Μπάουχαους: με ορθολογισμό και καθαρότητα στις λειτουργίες, με πολλούς ελεύθερους χώρους, με φωτεινές αίθουσες. Η κατασκευή του κτηρίου έγινε με μοντέρνα υλικά.
Διαμόρφωση του αρχαιολογικού περί την Ακρόπολη χώρου και του λόφου Φιλοπάππου, Αθήνα, 1954-1957
Μετά από τα νεοκλασικά αρχιτεκτονικά έργα του 19ου αιώνα και τη ρομαντική κηποτεχνία του Εθνικού Κήπου χρειάστηκε περίπου ένας αιώνας για να εμφανιστεί ένα έργο δημόσιου υπαίθριου χώρου τέτοιας σημασίας για την ευρύτερη νεώτερη Αθήνα.
Το έργο περιλαμβάνει δύο κύριες σπειροειδείς διαδρομές, που ξεκινούν σχεδόν αντικριστά στη συμβολή Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Αποστόλου Παύλου. Η μία ανεβαίνει βόρεια το λόφο της Ακρόπολης ως το ιερό της Αθηνάς. Η άλλη απομακρύνεται απ’ αυτόν δημιουργώντας δύο συνθήκες θέασής του: μια πρώτη στου Λουμπαρδιάρη, όπου ξεπροβάλλει για μοναδική φορά μετωπικά η κύρια όψη του Παρθενώνα, και μια δεύτερη στο Άνδηρο, όπου καταλήγει η διαδρομή συστρεφόμενη.
«Το 2018 συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατο του Δημήτρη Πικιώνη, μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας της αποκαλούμενης «Γενιάς του ‘30», ο οποίος άνοιξε νέους αισθητικούς ορίζοντες με το έργο του.
Η αποκατάσταση των έργων του, είναι καθήκον μας, όχι μόνο για την ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και για την αισθητική βελτίωση της εικόνας της ίδιας της Αθήνας» δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης κατά την υπογραφή του συμφώνου συνεργασίας.
Το αμέσως επόμενο διάστημα ξεκινά ο προγραμματισμός των εργασιών αποκατάστασης των έργων από τις υπηρεσίες του δήμου Αθηναίων, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ίδιου του δημιουργού, με την επιστημονική εποπτεία της ΑΜΚΕ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ».
Ο Πικιώνης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1887 από Χιώτες γονείς. Ο πατέρας του από μικρός -όπως και ο ίδιος- είχε κλίση στη ζωγραφική. Ποίηση και ζωγραφική αποτέλεσαν λοιπόν, το πρώτο περιβάλλον για το Δημήτρη Πικιώνη.
Το 1906 έγινε ο πρώτος (χρονολογικά) μαθητής του Κωνσταντίνου Παρθένη ενώ παράλληλα σπούδαζε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, απ’ όπου το 1908 πήρε το δίπλωμα του πολιτικού μηχανικού.
Στη συνέχεια έφυγε για το Μόναχο για να κάνει σπουδές στο ελεύθερο σχέδιο και τη γλυπτική.
Στο Παρίσι, διδάχθηκε σχέδιο και ζωγραφική στην Académie de la grande Chaumière. Παράλληλα γράφτηκε στο εργαστήριο του αρχιτέκτονα Λεόν Σιφλό και παρακολούθησε τα μαθήματα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Η πραγματική του επιθυμία βέβαια, ήταν να ασχοληθεί με τη ζωγραφική, και όχι με την αρχιτεκτονική. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του σημαντική ήταν και η παρουσία του Αναστάσιου Ορλάνδου, του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, του Περικλή Γιαννόπουλου και του Γιώργου Μπουζιάνη.
Το έργο του ως αρχιτέκτονας ξεκίνησε με την οικία Μωραΐτου στις Τζιτζιφιές (1921-1923). Ηταν οικοδόμημα με χαρακτήρα αττικής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Το 1932, με την ολοκλήρωση του Δημοτικού Σχολείου στα Πευκάκια Λυκαβηττού, διαπίστωσε πως δεν τον ικανοποιούσαν τα έργα του και άλλαξε τις αισθητικές του αντιλήψεις. Στοχάστηκε πως το οικουμενικό πνεύμα πρέπει να συντεθεί με το πνεύμα της εθνότητας.
Όλα του τα επόμενα αρχιτεκτονικά έργα βασίστηκαν σ’ αυτή την αντίληψη. Τη δεκαετία 1940-1950 η αρχιτεκτονική του δημιουργία περιορίστηκε σε προσχέδια τάφων.
Όμως, την αμέσως επόμενη περίοδο, από το 1951 ως το 1957, ασχολήθηκε με πολλά έργα.
Ανάμεσά τους η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου γύρω από την Ακρόπολη και το λόφο Φιλοπάππου, που απολαμβάνουμε ακόμα και σήμερα.
Πληροφορίες: wikipedia
