Παραδίδεται στο κοινό 9 Ιουλίου το Αρχαίο Θέατρο Μήλου μετά τις εργασίες αποκατάστασης που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια στο μνημείο.
Όπως έγινε γνωστό από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, το Σάββατο 9 Ιουλίου, στις 19:00, θα πραγματοποιηθεί η επίσημη απόδοση του έργου.
Το μαρμάρινο θέατρο, παρά το γεγονός ότι έχει ερευνηθεί μερικώς καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του είναι ακόμη θαμμένο κάτω από τις επιχώσεις και τις ξερολιθιές, είναι ένα από τα καλύτερα σωζόμενα αρχαία θεατρικά οικοδομήματα στις Κυκλάδες.
Το αρχαίο Ρωμαϊκό Θέατρο αρχικά κατασκευάστηκε από τους κατοίκους της αρχαίας πόλης του Κλήματος, πιθανότατα κατά την Ελληνιστική εποχή (3ος αιώνας π.Χ.).
Μετά όμως την καταστροφή της πόλης από τους Αθηναίους, κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, πάνω από τις σωζόμενες βάσεις του κλασσικού χτίστηκε ένα μεγαλύτερο με παριανό ολόλευκο μάρμαρο και θαυμαστά ανάγλυφα, το οποίο υπολογίζεται ότι χωρούσε περίπου 7.000 θεατές.
Από το θέατρο σώζονται επτά μαρμάρινες κερκίδες, έξι σειρές καθισμάτων, το κοίλο, η ορχήστρα, το δάπεδο της σκηνής, καθώς και πολλά αρχιτεκτονικά περίτεχνα μέρη. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1989, ενώ η εντολή για τον πρώτο του καθαρισμό δόθηκε από τον Λουδοβίκο Β’, πατέρα του Όθωνα, ύστερα από προτροπή του L.Ross, ο οποίος μαζί με τον Όθωνα ήταν ο πρώτος που επισκέφτηκε το αρχαίο θέατρο κατά τα νεώτερα χρόνια.
Κτισμένο σε περίοπτη θέση, στην πλαγιά του λόφου έχει μαγευτική θέα προς το λιμάνι και πολύ καλή ακουστική. Έτσι, δεν είναι λίγες οι φορές που διατίθεται για θεατρικές παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις, μιας και στη σημερινή του κατάσταση μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 700 άτομα.
Οι πρώτες ανασκαφικές έρευνες στο θέατρο, πραγματοποιήθηκαν τα έτη 1816 και 1817 από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Καρλ Χάλερ φον Χάλερσταϊν, ο οποίος έφερε στο φως τμήματα του κοίλου και του προσκηνίου, καθιστώντας το μνημείο αξιοθέατο και σημείο αναφοράς για τους ξένους ταξιδιώτες που περιηγούνταν στα ερείπια της αρχαίας πόλης. Ο Χάλερ αγόρασε το θέατρο για λογαριασμό του διαδόχου και μετέπειτα βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’, ο οποίος επισκέφθηκε τη Μήλο το 1836, έκανε, με τη σειρά του, ανασκαφή και, στη συνέχεια, δώρισε το μνημείο στον γιο του, τον βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα.
Συστηματικές ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1990-1995 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, κατά τη διάρκεια των οποίων τεκμηριώθηκε η συνέχεια του κοίλου στο πρανές, αποκαλύφθηκε η ορχήστρα-αρένα, τμήματα του σκηνικού οικοδομήματος, καθώς και η πλευρική είσοδος στο δυτικό ανάλημμα.
Περιορισμένες ανασκαφές διενεργήθηκαν επίσης, την περίοδο 2010-2015, με αφορμή τις εργασίες του έργου «Ανάδειξη αρχαίου Θεάτρου Μήλου», αποκαλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος των καταλοίπων του σκηνικού οικοδομήματος, καθώς και τα κατάλοιπα υπόγειου ταφικού θαλάμου της ελληνιστικής περιόδου κάτω από το δάπεδο της αρένας.
Η παύση της λειτουργίας του τοποθετείται στον 4ο αι. μ.Χ., οι χώροι του όμως συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ως κατοικίες ή εργαστήρια έως το τέλος του 6ου/αρχές του 7ου αι. μ.Χ., με μετασκευές στις οποίες έγινε χρήση του δομικού υλικού του μνημείου. Στους χρόνους αυτούς ανήκουν οι ανοιγμένοι στα τοιχώματα της αρένας τάφοι, πιθανόν και τα δύο ασβεστοκάμινα, τα οποία κατασκευάστηκαν στην ορχήστρα και το προσκήνιο, και φαίνεται ότι λειτούργησαν για αρκετούς αιώνες. Ακόμη και όταν το θέατρο εγκαταλείφθηκε οριστικά, συνέχισε να προμηθεύει οικοδομικό υλικό στους κατοίκους του νησιού.
Στη σύγχρονη ζωή της Μήλου, το θέατρο της αρχαίας πόλης αρχίζει να παίζει ενεργό ρόλο από το 1930, όταν στον χώρο του οργανώθηκε επίδειξη πάλης. Έκτοτε και μέχρι το 2000, φιλοξένησε κατά καιρούς μαθητικούς αθλητικούς αγώνες, ερασιτεχνικές και επαγγελματικές παραστάσεις αρχαίου δράματος, αλλά και μουσικές εκδηλώσεις. Ωστόσο, οι σημαντικές φθορές που προκλήθηκαν στην πορεία των χρόνων επέβαλαν τη διακοπή της παραχώρησής του.
Πλέον το θέατρο παραδίδεται Σάββατο 9 Ιουλίου στις 19:00 με μία μουσική εκδήλωση και ανοιχτή πρόσκληση για όλους.