Διαβάζουμε στην Αυγή μία συνέντευξη της Ιρέν Μπωνό στην Πόλυ Κρημνιώτη, όπου η άποψη της σκηνοθέτιδας είναι ότι απέχει πολύ η πραγματικότητα από την ενημέρωση του συστημικού τύπου, γιατί …..
…… στην πραγματικότητα, όπως δηλώνει, υπάρχει ένα εντυπωσιακό ρήγμα ανάμεσα στα δεδομένα που μεταδίδονται στην ενημέρωση των καθεστωτικών ΜΜΕ από όσα γεγονότα συμβαίνουν στην πραγματικότητα.
“Το να μεταφράζω αρχαίους Έλληνες τραγικούς είναι σαν αυτό που έλεγε ο Χάινερ Μίλερ μεταφράζοντας Σαίξπηρ ‘μια μετάγγιση αίματος'” λέει. Έχει μεταφράσει “Αντιγόνη”, “Ηλέκτρα”, “Ικέτιδες” και “Αίαντα” του Σοφοκλή και “Προμηθέα” του Αισχύλου μεταφράζει επίσης Μπρεχτ, Χάινερ Μίλερ, Γκέοργκ Μπίχνερ, Πάουλ Τσέλαν.
Μεγαλωμένη στον κύκλο ελληνιστών στον οποίο συμμετείχε ο πατέρας της, με τον επιστήθιο φίλο του, κορυφαίο Γάλλο ελληνιστή, Πιέρ Βιντάλ Νακέ, “τον θείο Πιερ” όπως τον αποκαλεί, αγάπησε από νωρίς τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και παράλληλα ευαισθητοποιήθηκε στα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.
Πριν από δύο χρόνια σκηνοθέτησε τις “Ικέτιδες” του Σοφοκλή με σύγχρονες αναφορές στο προσφυγικό ζήτημα.
Irène Bonnaud
Σήμερα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στα οδοφράγματα του Παρισιού, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά του κινήματος αντίστασης στο νέο νόμο για τα εργασιακά στη Γαλλία. Η Irene Bonnaud είναι σκηνοθέτις, μεταφράστρια αρχαίων ελληνικών και γερμανικών, αλλά και μέλος του συντονιστικού των επισφαλώς εργαζομένων στη χώρα της, ενός μέρους του κινήματος που από τον Φεβρουάριο μέχρι σήμερα πονοκεφαλιάζει τη γαλλική κυβέρνηση. Έχει πολλά να μας μεταφέρει για όσα διαδραματίζονται σήμερα στη χώρα της.
Η συνάντηση της Πόλυς Κρημνιώτη με την Ιρέν Μπωνό, έγινε στο φιλόξενο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Σε μια μικρή ανάπαυλα από τα τεκταινόμενα στη Γαλλία ήρθε στην Αθήνα για να παρακολουθήσει την παράσταση του αγαπημένου φίλου της Δημήτρη Αλεξάκη. “Στη χώρα μου λένε ότι το Τσέρνομπιλ είναι ένα δέντρο που μεγαλώνει”.
Με τη βοήθειά του αφηγείται όλο το χρονικό της σημερινής γαλλικής αντίστασης στον νόμο καρμανιόλα για τα εργασιακά που προωθεί η κυβέρνηση Ολάντ. Μιλάει για την αστυνομική βία και τη δυναμική των διαδηλωτών, για τους “μπροστάρηδες του κινήματος”, τους μαθητές, για τις “Νύχτες Αγρύπνιας” στην Πλατεία Δημοκρατίας και τις επιρροές από την Πλατεία Συντάγματος και την Πλατεία Ντελ Σολ, για τον ρόλο των διανοουμένων και τη συμμετοχή των καλλιτεχνών στις κινητοποιήσεις, που ανησυχούν ιδιαίτερα την κυβέρνηση, καθώς ακυρώνονται μεγάλες διοργανώσεις όπως το φεστιβάλ Αβινιόν.
“Σκεφτείτε ότι τα έσοδα της πολιτιστικής βιομηχανίας της Γαλλίας είναι τέσσερις φορές υψηλότερα απ’ αυτά της αυτοκινητοβιομηχανίας της“ λέει.
Η Irene Bonnaud μιλάει για τη σιωπή των γαλλικών μέσων ενημέρωσης, για όλα όσα δεν έχουμε πληροφορηθεί ούτε θα ακούσουμε από τα δικά μας μέσα ενημέρωσης σχετικά με αυτά που συμβαίνουν στη γαλλική επικράτεια.
Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη στην εφημερίδα Αυγή
* Πώς ασχοληθήκατε με τους αρχαίους τραγικούς;
Ο πατέρας μου ήταν ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, ο καλύτερος φίλος του ήταν ο Πιερ Βιντάλ Νακέ, ο σπουδαίος ελληνιστής. Ο Νακέ ήταν το πρότυπό μου και ουσιαστικά μέσα απ’ αυτόν αγάπησα και ασχολήθηκα με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Μεγάλωσα μέσα σε έναν κύκλο Γάλλων ελληνιστών, οι οποίοι, εκτός από τη βαθιά τους σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, δραστηριοποιήθηκαν πολύ ενεργά στους πολιτικούς αγώνες της εποχής τους, μεταξύ άλλων στο κίνημα κατά της αποικιοκρατίας και της ανεξαρτησίας της Αλγερίας. Για μένα το να μεταφράζω αρχαίους Έλληνες τραγικούς είναι σαν αυτό που έλεγε ο Χάινερ Μίλερ μεταφράζοντας Σαίξπηρ: “μια μετάγγιση αίματος”.
Αυτό που με εντυπωσιάζει πάντα είναι η συμπύκνωση έκφρασης, είναι ένας εξαιρετικά πυκνός, μεστός λόγος. Σου δίνει την εντύπωση ότι το κείμενο λέει πιο πολλά απ’ αυτά που ενδεχομένως προτίθεται να πει ο συγγραφέας. Έχω ανεβάσει τις “Ικέτιδες” πριν από δύο χρόνια με το Κρατικό Θέατρο της Βόρειας Γαλλίας. Επειδή στη Βόρεια Γαλλία υπάρχει το Καλαί, η δική μας Ειδομένη, κάναμε μια παράσταση που βασιζόταν στις “Ικέτιδες” του Αισχύλου και εμβόλιμα είχε ένα σύγχρονο κείμενο για τους πρόσφυγες σήμερα στην Ευρώπη. Ήταν μαύρες ηθοποιοί αφρικανικής καταγωγής που έπαιζαν τις Ικέτιδες. Στις γυναίκες ηθοποιούς που έπαιζαν, φαινόταν απίστευτο ότι το κείμενο του Σοφοκλή γράφτηκε πριν από 2.500 χρόνια κι όχι σήμερα.
* Στην Ευρώπη σήμερα κυριαρχεί το προσφυγικό.
Είναι πολύ θλιβερό γιατί στη Γαλλία οι περισσότεροι οικειοποιούνται τον λόγο της Άκρας Δεξιάς. Ακόμα και στην Αριστερά δεν τολμούν να ζητήσουν το άνοιγμα των συνόρων. Η πιο λογική λύση είναι η ελεύθερη διακίνηση των προσφύγων. Όπως και σε σας εδώ στην Ελλάδα, έτσι και στη Γαλλία οι πρόσφυγες παγιδεύονται στη χώρα.
* Τι γίνεται αυτή τη στιγμή στη Γαλλία;
Από τα τέλη Φεβρουαρίου υπάρχει ένα κίνημα που διαρκεί. Ξεκίνησε στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν βγήκε το νομοσχέδιο για τα εργασιακά, και τότε άρχισε να κυκλοφορεί μια διαδικτυακή συλλογή υπογραφών εναντίον του. Το κείμενο αυτό είχε τόσο μαζική απήχηση ώστε υποχρεώθηκαν και τα κανάλια πλέον να αναφερθούν σ’ αυτή την αντίδραση, καθώς μέσα σε οκτώ ημέρες συγκέντρωσε πάνω από ένα εκατομμύριο υπογραφές. Στη συνέχεια έγινε μεγάλος αναβρασμός στα σόσιαλ μίντια και νέοι, κυρίως, επισφαλώς εργαζόμενοι άρχισαν να διαδίδουν το σύνθημα “Αξίζουμε κάτι καλύτερο απ’ αυτό”.
Αυτό το σύνθημα λειτούργησε καταλυτικά, εξέφρασε την αγανάκτηση και τον θυμό πολλών ανθρώπων. Αφού άρχισε να κυκλοφορεί το σύνθημα στο Διαδίκτυο, πολλοί νέοι άρχισαν να δημοσιεύουν κάτω απ’ αυτό τις προσωπικές τους εμπειρίες σχετικά με τις συνθήκες εργασίας, αλλά και αναζήτησής της. Έγινε λοιπόν μια μεγάλη δημόσια συζήτηση βάσει αυτών των μαρτυριών γύρω από την πραγματικότητα της εργασίας, κυρίως από τους πιο νέους, που δουλεύουν περιστασιακά, σε πολλούς εργοδότες και σε συνθήκες επισφαλούς εργασίας.
Υπήρχαν μαρτυρίες από γυναίκες που στα συμβόλαια, τα οποία τις καλούσαν να υπογράψουν οι εργοδότες επέβαλλαν στη διάρκεια της σύμβασης αυτής να μη μείνουν έγκυες ή για πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις χωρίς μισθό, όπου στην ουσία ο εργοδότης εκμεταλλεύεται άμισθη εργασία. Όλα αυτά έδειχναν ότι ο εργασιακός κώδικας δεν εφαρμοζόταν ιδίως σε μικρές επιχειρήσεις, στις οποίες δεν υπάρχει συνδικαλισμός.
Ξαφνικά, λοιπόν, μια ολόκληρη γενιά άρχισε να ενδιαφέρεται για τα εργασιακά δικαιώματα. Ο εργασιακός κώδικας είναι ένας τόμος 800 σελίδων που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ασχολούνταν κανείς μαζί του. Έτσι άρχισε αυτή η μεγάλη κινητοποίηση που έχει στο επίκεντρό της τα εργασιακά ζητήματα. Έτσι υποχρεώθηκαν και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες να πάρουν θέση γι’ αυτό που γινόταν. Είναι ένα κίνημα που ξεκίνησε από τη βάση, όχι από τα συνδικάτα.
Μέσα όμως από τη CGT (το συνδικάτο που πρόσκειται στο Γαλλικό Κ.Κ.), σε διακλαδικές ενώσεις υπήρξαν αντιδράσεις κατ’ αρχάς για την ημερομηνία διοργάνωσης της κεντρικής διαδήλωσης για τα εργασιακά σε όλη τη χώρα που επέλεξαν οι ηγεσίες των συνδικάτων. Η ίδια η ηγεσία της CGT αναγκάστηκε μετά την πίεση πολλών μελών της αλλά και του κόσμου να επανεξετάσει την ημερομηνία της 31ης Μαρτίου και να επιλέξει τελικά την 9η Μαρτίου ως ημέρα της μεγάλης διαδήλωσης σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Γαλλίας.
Όλο τον Μάρτιο γίνονταν διαδηλώσεις κάθε εβδομάδα σε όλη τη χώρα με μαζική προσέλευση των νέων παιδιών, μαθητών γυμνασίου και λυκείου. Έγιναν καταλήψεις και σε πανεπιστήμια, αλλά οι μπροστάρηδες του κινήματος ήταν οι μαθητές. Το εντυπωσιακό ήταν οι δράσεις, όπου οι μαθητές έκλειναν το λύκειο ή το γυμνάσιό τους κι έφραζαν τις εισόδους των σχολειών τους με τους κάδους απορριμμάτων. Ήταν κυρίως μαθητές από τις λαϊκές συνοικίες στα βορειοανατολικά του Παρισιού και τα λαϊκά προάστια, στα οποία πολύ συχνά, παρ’ ότι μαθητές, ήδη εργάζονται και έχουν ήδη μια εμπειρία από επισφαλή εργασία. Έτσι φάνηκε πλέον δημόσια ότι έφηβοι 16 έως 18 ετών είναι και μαθητές και εργαζόμενοι.
* Τι άλλο έδειξε η κινητοποίηση;
Ξέραμε ότι, εκτός από τις υπόλοιπες διαδηλώσεις, ίσχυε και το μεγάλο ραντεβού των συνδικάτων για τις 31 Μαρτίου και άρχισε να διαδίδεται μαζικά το σύνθημα: “Στις 31 Μαρτίου δεν πάμε σπίτια μας”.
Το μοντέλο εν προκειμένω ήταν η Πλατεία Ντελ Σολ στη Μαδρίτη και η Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Και κάτι άλλο εντυπωσιακό μέσα στον Μάρτιο ήταν το ακτιβιστικό και κωμικό ντοκιμαντέρ του François Ruffin με τον ειρωνικό τίτλο “Ευχαριστώ αφεντικό”, αντίστοιχο με τα ντοκιμαντέρ του Αμερικανού Μάικλ Μουρ.
Η low budget αυτή ταινία, ενώ στην αρχή ήταν προγραμματισμένο να προβληθεί μόνο σε εναλλακτικό δίκτυο αιθουσών, άρχισε ξαφνικά να προβάλλεται σε αίθουσες όλης της χώρας και είχε εξαιρετική απήχηση στον κόσμο. Είναι ένα ντοκιμαντέρ που ακολουθεί ένα ζευγάρι ανέργων από τη βόρεια Γαλλία που προσπαθεί να βρει βοήθεια από τον μεγαλύτερο επιχειρηματικό όμιλο της Γαλλίας.
Μέσα από τραγικοκωμικές καταστάσεις αναδεικνύεται όλη η γαλλική πραγματικότητα, οι ταξικές διαφορές, οι διαφορετικοί κόσμοι των πολύ πλούσιων με ένα ζευγάρι ανέργων από τη ρημαγμένη από ανεργία βόρεια Γαλλία. Γεγονός είναι ότι ο Ruffin κάλεσε σε μια μεγάλη συνάντηση – συνέλευση όλο τον ακτιβιστικό κόσμο του Παρισιού λίγο πριν από τη μεγάλη διαδήλωση της 31ης Μαρτίου.
Εκεί βρέθηκαν όλα τα κινήματα -ανέργων, άστεγων, μεταναστών χωρίς άδεια παραμονής- που ζουν εργάζονται στη χώρα. Σ’ αυτή τη συνέλευση άρχισαν να οργανώνονται οι πρώτες “Νύχτες Αγρύπνιας” στην Πλατεία Δημοκρατίας στο Παρίσι. Η αστυνομική βία όλο αυτό το διάστημα ήταν παρούσα. Από τις αρχές Απριλίου, με βάση την Πλατεία Δημοκρατίας, άρχισαν να οργανώνονται ξαφνικά διαδηλώσεις μέσα στη νύχτα σ’ όλο το Παρίσι. Ένα βράδυ π.χ. αποφασίστηκε “να πιούμε ένα ποτάκι στο σπίτι του πρωθυπουργού” κι έτσι τα μεσάνυχτα πραγματοποιήθηκε μια διαδήλωση έξω από την οικία του Μανουέλ Βαλς. Έγιναν πολλές τέτοιες αυθόρμητες αλλά δυναμικές νυχτερινές διαδηλώσεις.
* Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτό το κίνημα;
Είναι ένα κίνημα πολυμορφικό και όχι προβλέψιμο, πράγμα που προκαλεί χάος και εκνευρίζει πάρα πολύ και την κυβέρνηση και την αστυνομία. Προσπάθησαν φυσικά μέσα από τα ΜΜΕ να διαιρέσουν το κίνημα, αλλά δεν τα κατάφεραν κι αυτό φάνηκε καθαρά στη μεγαλειώδη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς, όπου είδαμε την αστυνομία να μπαίνει σφήνα και να κόβει στη μέση τη διαδήλωση απομονώνοντας τους νέους που προπορεύονταν από τα συνδικάτα. Εν τέλει δεν τα κατάφεραν. Ήταν πολύ εντυπωσιακό το ότι οι διαδηλωτές επέμειναν να ολοκληρώσουν τη διαδήλωση όλοι μαζί. Περίμεναν μέχρι που η αστυνομία υποχώρησε και η διαδήλωση ενώθηκε.
* Η αστυνομική βία;
Σε όλες τις κινητοποιήσεις η αστυνομία χτυπάει αδιακρίτως: νέους, ηλικιωμένους, τους πάντες. Εδώ και δυο μήνες βγαίνουν στη δημοσιότητα περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας. Την προηγούμενη εβδομάδα τραυμάτισαν παιδάκια έξω από το σχολείο τους, που υπήρχε διαμαρτυρία γονέων και μαθητών για να μην κλείσει. Έστειλαν 11 παιδιά στο νοσοκομείο, μιλάμε για 11χρονα παιδιά. Περνάμε δηλαδή σε μια άλλη ένταση. Στη διαδήλωση της 26ης Μαΐου στο Παρίσι ένας 28χρονος νέος ανεξάρτητος δημοσιογράφος δέχτηκε θραύσμα οβίδας και βρίσκεται σε κώμα από εκείνη την ημέρα. Είναι αρκετές περιπτώσεις που στοχεύουν τους διαδηλωτές στο πρόσωπο, πράγμα που απαγορεύεται, με σφαίρες καουτσούκ.
Έχουμε περιπτώσεις όπως στη Ρεν, όπου πέντε οχήματα της αστυνομίας ορμάνε ταυτόχρονα προς τους διαδηλωτές. Για να συνοψίσουμε, η γαλλική κυβέρνηση, που αυτή τη στιγμή έχει την πιο χαμηλή δημοτικότητα όλων των κυβερνήσεων που πέρασαν τα τελευταία 50 χρόνια από τη Γαλλία, βρίσκεται σε αδιέξοδο και επιλέγει να απαντά μόνο με βία.
* Η στάση των διανοουμένων και καλλιτεχνών ποια είναι όλο αυτό το διάστημα;
Ταυτόχρονα με την κινητοποίηση για τα εργασιακά γίνονται διαπραγματεύσεις σε σχέση με το καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας στον χώρο του θεάματος. Παράλληλα με τη μεγάλη κινητοποίηση υπάρχει και η επιμέρους κινητοποίηση των καλλιτεχνών και άλλων επαγγελματιών στο θέατρο, τη μουσική, τον χορό, τον κινηματογράφο κ.λπ., με διαδηλώσεις και καταλήψεις θεάτρων, ένα κίνημα που, παρ’ ότι πιο περιορισμένης εμβέλειας, ανησυχεί ιδιαίτερα την κυβέρνηση γιατί έχει κατορθώσει να ακυρώσει μεγάλα πολιτιστικά φεστιβάλ, όπως της Αβινιόν, γεγονός που έχει εξαιρετική οικονομική και τουριστική σημασία.
Σκεφτείτε ότι τα έσοδα της πολιτιστικής βιομηχανίας της Γαλλίας είναι τέσσερις φορές υψηλότερα απ’ αυτά της αυτοκινητοβιομηχανίας της. Διεκδικούν την απόσυρση του εργασιακού νομοσχεδίου και επιπλέον ένα επίδομα ανεργίας που να καλύπτει όλους τους επισφαλώς εργαζόμενους, όχι μόνο στον καλλιτεχνικό κλάδο.
* Ο γαλλικός Μάης ανακαλείται στις μνήμες;
Υπάρχουν αναφορές σε όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές της Γαλλίας: στην Κομμούνα, τη Γαλλική Επανάσταση, τις μεγάλες απεργίες του 1936 και φυσικά στον Μάη. Όσον αφορά τις “Νύχτες Αγρύπνιας”, ένα κομμάτι του κινήματος που δραστηριοποιείται στην Πλατεία Δημοκρατίας, εκεί οι αναφορές προέρχονται από την Ισπανία και την Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή πάντως όσον αφορά το σύνολο του κινήματος, το σύνθημα είναι “να σταματήσουμε τα πάντα” εννοώντας να μπλοκάρουμε την οικονομία. Κομβικό ρόλο παίζουν εδώ οι οργανώσεις της CGT στα διυλιστήρια, στα τρένα, στα αεροδρόμια, ακόμα και στους πυρηνικούς σταθμούς.
* Ο ρόλος, η παρουσία των διανοουμένων όλο αυτό το διάστημα ποιος είναι;
Επειδή τα ΜΜΕ που σε πολύ μεγάλο βαθμό ανήκουν σε ισχυρούς ομίλους που επί χρόνια υιοθετούν συντηρητικές θέσεις, οι διανοούμενοι που προβάλλονται σ’ αυτά ταυτίζονται με τις ιδέες τους.
Υπάρχει ένα εντυπωσιακό ρήγμα ανάμεσα στην ενημέρωση του καθεστωτικού Τύπου με αυτά που συμβαίνουν στην πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή τα επίσημα ΜΜΕ δεν μιλάνε ούτε για τις διαδηλώσεις, ούτε για τους τραυματίες, ούτε για τον νεαρό δημοσιογράφο που βρίσκεται σε κώμα. Μιλάνε μόνο για τις πλημμύρες στο Παρίσι.
Υπάρχει μια προσπάθεια ώστε το κίνημα να αναπτύξει τη δική του ενημέρωση, τα δικά του μέσα ενημέρωσης, διαδικτυακά, με αποτέλεσμα η αστυνομία τις τελευταίες εβδομάδες να χτυπά αρκετά βάναυσα τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους. Ένας απ’ αυτούς είναι το παιδί που βρίσκεται σε κώμα. Υπάρχει μια σκληρή αστυνομική στάση που σαστίζει ακόμα και τους πιο μετριοπαθείς.
Η αστυνομική βία κάνει πολλούς στη Γαλλία να μιλάνε για ακροδεξιά απάντηση εκ μέρους της κυβέρνησης. Με αφορμή τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο “Σαρλί Εμπντό” και το Μπατακλάν, έχει επιβάλει ένα καθεστώς εκτάκτου ανάγκης το οποίο χρησιμοποιεί τώρα εναντίον των διαδηλωτών, σε σημείο που ο Εμμάνουελ Τοντ, από τους μετριοπαθείς διανοούμενους, να κάνει λόγο σε συνέντευξή του για “ροζ φασισμό”.
* Πού βλέπετε να καταλήγει το κίνημα;
Μερικοί ελπίζουν ότι μπορεί να υπάρξει μια πολιτική έκφραση στη συνέχεια, προς το παρόν δεν υπάρχει καμία πολιτική έκφραση του κινήματος σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Τα αριστερά κόμματα έχουν πολλές αντιφάσεις σε σχέση με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και την κυβέρνηση.
Από το avgi.gr
