Σε μυστική συμφωνία για την απορρόφηση των κραδασμών που προκαλεί το Brexit προχώρησαν, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Εφ.Συν», ο κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης και άλλων χωρών του κόσμου το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Βασιλεία της Ελβετίας.
Ειδικότερα, οι διοικητές των τραπεζών που συναπαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισαν την παροχή ρευστότητας σε κάθε χώρα της ευρωζώνης που ενδέχεται να αντιμετωπίσει πρόβλημα από τις αναταράξεις στις αγορές. Οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζιτών έρχονται να καθησυχάσουν εν μέρει τις ανησυχίες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ότι το Brexit θα μπορούσε να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερο πιστωτικό σφίξιμο, που με τη σειρά του θα επιδείνωνε την ήδη δυσχερή θέση εργαζομένων και επιχειρήσεων.
Σε κάθε περίπτωση οι κεντρικοί τραπεζίτες φαίνεται να εμμένουν από την πλευρά τους στην ήδη ακολουθούμενη οικονομική πολιτική της δημοσιονομικής πειθαρχίας, απλά με ολίγη δόση μεγαλύτερης ρευστότητας.
Η πολιτική αυτή επαναχαράχτηκε τον Ιούλιο του 2015 με τη λεγόμενη «Συμφωνία των 5 προέδρων», δηλαδή των Ντράγκι, Σουλτς, Ντάισελμπλουμ, Τουσκ και Γιούνκερ, για την πορεία της Ευρώπης. Η συμφωνία αποτελεί, όπως λέγεται, «τυφλοσούρτη» και έχει στόχο, πρώτον, την τραπεζική ενοποίηση και, δεύτερον, τα πρώτα βήματα για τη δημοσιονομική ενοποίηση.
Ακριβώς στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκε και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας που συμμετείχε στη Σύνοδο της Βασιλείας, υποστηρίζοντας και αυτός ότι «οι τραπεζίτες κάνουν τη δουλειά τους, αλλά θα πρέπει και οι πολιτικοί να κάνουν τη δική τους». Ο διοικητής έλεγε χαρακτηριστικά σε συνομιλητή του ότι «οι τραπεζίτες κάνουμε άμυνα. Αλλά μια ποδοσφαιρική ομάδα δεν μπορεί να έχει 11 αμυντικούς παίκτες».
Ο κ. Στουρνάρας εμφανίζεται καθησυχαστικός για τις συνέπειες του Brexit (οι αγορές άντεξαν μετά το πρώτο σοκ, λέει) και μεταφέρει τις απόψεις των συναδέλφων του στην ΕΚΤ ότι «δεν προκύπτει ύφεση στην Ευρώπη και την ευρωζώνη, εκτός ίσως της Αγγλίας».
Στην κυβέρνηση, ωστόσο, οι οικονομικοί υπουργοί διατυπώνουν τις δικές τους ανησυχίες ότι η χλιαρή ανάπτυξη του 1% στην ευρωζώνη φέτος θα γίνει πιθανόν ύφεση 0,2%. Αυτό βέβαια παρέχει μεγάλη ευκαιρία στην ελληνική κυβέρνηση να υποστηρίξει εμφατικά τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, την ευελιξία όσον αφορά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και τη γενναιότερη στήριξη του τραπεζικού συστήματος.
Από την κυβερνητική θέση δεν φαίνεται να αφίσταται ο κ. Στουρνάρας που δημόσια πρότεινε να μειωθεί το 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα σε 2% από 3,5% που συμφωνήθηκε με τους θεσμούς. «Από το 6% του ΑΕΠ πλεόνασμα που υπέγραψε με το 1ο Μνημόνιο για το 2014 η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, εγώ το κατέβασα στο 4,5% ως υπουργός Οικονομικών, ενώ με την κυβέρνηση Τσίπρα έγινε 3,5%».
Όσον αφορά την ύφεση στην ευρωζώνη, που ενδέχεται να δημιουργήσει η έξοδος της Βρετανίας, η κυβέρνηση εξακολουθεί να είναι επιφυλακτική απέναντι στις καθησυχαστικές απόψεις των τραπεζιτών. Εύστοχα ο υπουργός Ανάπτυξης Γ. Σταθάκης μάς είπε: «Για το Σίτι η αισιοδοξία μπορεί να δικαιολογείται. Για τους άλλους;».
Όμως το Brexit που πολλοί απεύχονταν είναι πραγματικότητα. Κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι η απάντηση στην κρίση που δημιουργήθηκε. Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος λέει χαρακτηριστικά ότι «όλοι ψάχνονται». Άλλοι θέλουν λιγότερη και άλλοι περισσότερη Ευρώπη. Κατά την άποψή του όμως, το παιχνίδι φαίνεται προς το παρόν να κερδίζουν οι λαϊκιστές. Για να πάει η Ευρώπη μπροστά, λέει, χρειάζεται σθεναρή ηγεσία.
Όταν ρωτούν τον κ. Στουρνάρα ποιος θα πάρει το πάνω χέρι, οι τραπεζίτες ή οι πολιτικοί, απαντά: «Ο Σόιμπλε είναι 45 χρόνια φούρναρης και βουλευτής. Δεν είναι τυχαίος. Είναι φιλοευρωπαίος και πιστεύω ότι θα κάνει την αυτοκριτική του. Η Μέρκελ μάλλον θα προσπαθήσει να δώσει χρόνο στους Άγγλους. Το δημοψήφισμα είναι ένα γεγονός, αλλά στο τέλος η Βουλή θα αποφασίσει». Ιδιαίτερο ρόλο φέρεται να αποδίδει ο ίδιος στην πρωθυπουργό και «σιδηρά κυρία» της Σκοτίας, εκτιμώντας όμως ότι η διεκδίκηση της παραμονής στην Ε.Ε. πιθανόν να οδηγήσει σε νόθα λύση.
Όσοι συνομιλούν αυτές τις μέρες με τον κεντρικό τραπεζίτη συμπεραίνουν ότι το Brexit δεν πρέπει να αλλάξει σε τίποτα την εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος (Μνημονίου). Ακόμη και την πρόταση που διατύπωσε δημόσια, ότι πρέπει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 2% να συνδεθεί με τη μείωση της φορολογίας, την εξειδικεύει ως μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αίτημα που πολλές φορές έχει υποβάλει ο ΣΕΒ και άλλες παραγωγικές τάξεις.
Όμως πιστεύει πως η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει και να «πετάξει» τη στιγμή που η οικονομία της δουλεύει με το 60% του παραγωγικού δυναμικού της και έχει 24% ανεργία. Δεν υπάρχει κίνδυνος να φύγουν επενδυτές. Τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας έχουν βελτιωθεί και παραμένουν έτσι και μετά το Brexit. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις, πράγμα που του είπε πρόσφατα και ο Κινέζος πρεσβευτής.
Να βγουν από τα στρώματα
Στην Τράπεζα της Ελλάδος δεν αισιοδοξούν ότι σύντομα θα αρθούν τα capital controls μετά και τις τελευταίες εξελίξεις. Πιθανόν η άρση να γίνει και μετά το τέλος του χρόνου, ενώ άλλοι τραπεζικοί παράγοντες την τοποθετούσαν για το δεύτερο εξάμηνο φέτος. Για να μην παραμείνουν όμως «στα στρώματα» δεκάδες δισ. ευρώ (όσα απέμειναν μετά την άγρια φορολογία) η Τράπεζα της Ελλάδος σχεδιάζει να επιτρέψει σε αυτούς που «γυρίζουν» καταθέσεις στις τράπεζες να μπορούν να τις πάρουν οποιαδήποτε στιγμή και χωρίς περιορισμούς. Το μέτρο προφανώς συνδέεται και με την άνευ «ποινών» αποκάλυψη χρημάτων που δεν έχουν δηλωθεί στην Εφορία.
Στη σταδιακή άρση των capital controls περιλαμβάνεται και η δυνατότητα πρόωρης αποπληρωμής δανείων, καθώς και η χρηματοδότηση εισαγωγής πρώτων υλών.
Των ΚΩΣΤΑ ΤΣΟΥΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΓΙΩΡΓΗ ΜΕΡΜΗΓΚΑ από την σημερινή Εφημερίδα των Συντακτών
