Το προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που θα συνεχίσει να απασχολεί την Ευρώπη για πάρα πολλά χρόνια ακόμη.
Στη διαπίστωση αυτή καταλήγουν αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρακολουθούν στενά τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις σε χώρες όπου παρατηρείται έντονη αστάθεια αλλά και πολεμικές συγκρούσεις.
Μπορεί η προσφυγική κρίση να εμφανίζει σημάδια κάμψης τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα, λόγω της μείωσης των προσφυγικών ροών, που οφείλεται κυρίως στην συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία (γνωστή ως ευρωτουρκική δήλωση), ωστόσο στην Ιταλία η κατάσταση παραμένει ανησυχητική, ενώ τα πολλά ανοικτά μέτωπα, με κρισιμότερο εκείνο της Λιβύης, εξελίσσονται σε μια νέα βραδυφλεγή βόμβα για την Ευρώπη. Ο ίδιος ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, τόνισε πριν από λίγες μέρες μιλώντας σε δεκάδες Ευρωπαίους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες ότι η προσφυγική κρίση «θέτει σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό εγχείρημα» περισσότερο από ότι η οικονομική κρίση.
Στο τριήμερο σεμινάριο για τους πρόσφυγες και το άσυλο που διοργάνωσε στις Βρυξέλλες το Γραφείο Τύπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Αθήνα μαζί με το Γραφείο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συμμετείχαν περίπου 25 Έλληνες δημοσιογράφοι, ανάμεσα τους και το iefimerida. Η ελληνική εκπροσώπηση, μαζί με την ιταλική, ήταν οι μεγαλύτερες σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ένωσης, λόγω του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που παρουσιάζει το ζήτημα της προσφυγικής κρίσης για τις δυο χώρες.
Στις επαφές που είχαν οι Έλληνες δημοσιογράφοι περιλαμβάνονταν ο κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν κ. Μαργαρίτης Σχοινάς αλλά και Έλληνες ευρωβουλευτές.
Επιβολή κυρώσεων
Η άρνηση χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχία να υποδεχθούν πρόσφυγες στο έδαφος της, οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση στην επιβολή κυρώσεων, καθώς όπως επισημαίνουν αξιωματούχοι «δεν γίνεται να απολαμβάνουν τα οφέλη της Ένωσης και να αποποιούνται των ευθυνών και των υποχρεώσεων τους. Αυτό πρέπει να σταματήσει».
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή εξαντλεί τα περιθώρια διαλόγου που υπάρχουν με τις «ανυπάκουες» χώρες και «βρίσκεται σε τροχιά επιβολής κυρώσεων». Ο κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος σε συνομιλία που είχε με το iefimerida προαναγγέλλει διαφορετική αντιμετώπιση για τις χώρες που δεν θα συμμορφωθούν με τις αποφάσεις που έχει συμφωνήσει η Ε.Ε. «Έχουν σταλεί αυστηρά μηνύματα στις χώρες. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα η Επιτροπή θα ακολουθήσει άλλον δρόμο», τονίζει με νόημα ο κ. Αβραμόπουλος.
Αναθεώρηση του Δουβλίνου
Τα δραματικά γεγονότα που εντάθηκαν το 2015 με τις τεράστιες ροές μεταναστών και προσφύγων, εκτός από την αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης, απέδειξαν και την ανεπάρκεια του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση του προβλήματος που χτύπησε την πόρτα της Ευρώπης. Στις ομιλίες τους προς τους Ευρωπαίους δημοσιογράφους, στο τριήμερο σεμινάριο στις Βρυξέλλες, αξιωματούχοι, ευρωβουλευτές αλλά και εκπρόσωποι οργανώσεων τόνισαν την ανάγκη αναθεώρησης του Κανονισμού του Δουβλίνου και την κατάργηση του κριτηρίου της πρώτης εισόδου, που ισχύει σήμερα.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και στην Ελλάδα υπήρξε μεγάλος αριθμός προσφύγων που αρνήθηκαν να καταγραφούν, καθώς γνώριζαν ότι δεν θα μπορούσαν να ζητήσουν άσυλο σε άλλη χώρα της Ευρώπης όπου ήθελαν να μεταβούν. Πολλές χώρες αναγνωρίζουν ότι «η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν μετατραπεί σε ένα απέραντο στρατόπεδο προσφύγων» και πως θα πρέπει το πρόβλημα αυτό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζουν τις συζητήσεις που αναμένεται να οδηγήσουν στην αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου και κατά συνέπεια στην αλλαγή του συστήματος χορήγησης ασύλου. Ο στόχος είναι ένας πρόσφυγας να δικαιούται να ζητήσει και να του χορηγηθεί άσυλο σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεξάρτητα από την χώρα μέσω της οποίας μπήκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη.
«Δεν μπορούμε να έχουμε ανθρώπους που τριγυρνάνε σε όλη την Ευρώπη για να βρουν άσυλο. Θα πρέπει να υπάρχει ένας κανόνας. Αν ισχύει το άσυλο στη Γερμανία θα πρέπει να ισχύει και για την Ιταλία. Αν το άσυλο δεν ισχύει στην Ελλάδα δεν μπορεί να ισχύει ούτε στην Αυστρία. Διαφορετικά θα έχουμε ένα είδος shopping. Θα ψωνίζει ο άλλος άσυλο», επισήμανε στην ομιλία του στους δημοσιογράφους ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι.
Η κρίση στη Λιβύη
Η κρίση στη Λιβύη, που ξεκίνησε το 2011 με την ανατροπή και τον θάνατο του Μουαμάρ Καντάφι, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, απειλεί να προκαλέσει το επόμενο διάστημα ένα νέο μεγάλο κύμα προσφύγων. Η Λιβύη αυτή τη στιγμή αποτελεί το νέο πεδίο εξελίξεων που απασχολεί πολύ σοβαρά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα ουσιαστικά είναι χωρισμένη στη μέση με δυο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις να έχουν τον έλεγχο.
«Στη Λιβύη είναι σαν να υπάρχουν δυο χώρες σε μια. Η Κυρηναϊκή και εκείνη της Τρίπολης. Η χώρα είναι χωρισμένη στα δυο. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένας συνομιλητής τον οποίο θα στηρίζουμε και ο οποίος θα εργαστεί για την επανένωση της χώρας», ξεκαθαρίζει ο κ. Αντόνιο Ταγιάνι, σε συνομιλία που είχε μαζί του το iefimerida στο Ευρωκοινοβούλιο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φοβάται πως αν το επόμενο διάστημα δεν σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην Λιβύη θα ακολουθήσει μια νέα μεγάλη προσφυγική κρίση, και για τον λόγο αυτό εκτός από τις πολιτικές κινήσεις για να υπάρξει πολιτική σταθερότητα, προσπαθεί να προσελκύσει επενδύσεις στη χώρα αυτή, ενώ ήδη την ενισχύει οικονομικά σε πολλούς τομείς.
«Στην Αφρική εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να χάσουν την ελπίδα. Εκατομμύρια άνθρωποι θα προσπαθήσουν να μετακινηθούν από τα νότια μέρη του κόσμου προς στα βόρεια, περνώντας τη λιβυκή έρημο και διασχίζοντας τη Μεσόγειο. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν υπάρξει μια σοβαρή στρατηγική με μεγάλες επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχουμε και άλλους νεκρούς στην έρημο, νεκρούς στη Μεσόγειο και εκατομμύρια ανθρώπους που θα κοιτάζουν προς την Ευρώπη, τους οποίους μετά θα είναι δύσκολο να τους υποδεχθούμε και να τους εντάξουμε», καταλήγει ο κ. Ταγιάνι.
Η μετεγκατάσταση
Η μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζεται μετ’ εμποδίων και σύμφωνα με κοινοτικές πηγές απομένουν ακόμη 11 χιλιάδες μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, αριθμός πολύ φιλόδοξος αν κρίνει κανείς από τους ρυθμούς με τους οποίους κινούνται οι διαδικασίες στη χώρα μας. Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι πριν από 5 μήνες στην Ελλάδα διεκπεραιώνονταν μόλις 40 αιτήσεις ασύλου το μήνα. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν πως ο κ. Γιάννης Μουζάλας καταβάλει μια σημαντική προσπάθεια για την επίλυση των προβλημάτων, αλλά σύμφωνα με αρμόδια κοινοτική πηγή ένα από τα βασικά προβλήματα στη διαχείριση του προβλήματος στην χώρα μας είναι το γεγονός πως «ουσιαστικά ακόμη δεν υπάρχει κανονικό υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Δεν έχει οργανωθεί με διευθύνσεις και τμήματα, μέχρι σήμερα δεν έχει την απαραίτητη υποδομή που θα έπρεπε».
Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή παραμένουν εγκλωβισμένοι περίπου 62 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες. Από αυτούς περίπου 14 χιλιάδες παραμένουν στα νησιά, (κυρίως Λέσβος, Χίος και Σάμος) και οι υπόλοιποι βρίσκονται στην ενδοχώρα.
Όσο όμως καθυστερούν οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου, ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς τους ανθρώπους που βρίσκονται στα νησιά θα διαβιούν σε ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες, ενώ και οι τοπικές κοινωνίες θα στενάζουν με άμεσες συνέπειες βέβαια στον τουρισμό. Το κρίσιμο σε αυτό το ζήτημα είναι πως στην λεγόμενη «ευρωτουρκική δήλωση» προβλέπεται μεν πως οι μετανάστες που δεν δικαιούνται ασύλου θα επιστρέφονται στην Τουρκία, αλλά σε αυτούς περιλαμβάνονται μόνο όσοι βρίσκονται στα νησιά και όχι εκείνοι που είναι στην ενδοχώρα. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι στα νησιά. Ουσιαστικά αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κλείσει τα εξωτερικά της σύνορα αλλά έχει επιβάλει και ένα ιδιότυπο κλείσιμο συνόρων για τους πρόσφυγες και μετανάστες εντός της Ελλάδας.
