Πτωτική τάση των νέων διαγνώσεων του ιού HIV (AIDS) καταγράφεται στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια και οι αριθμοί επιδημιολογικής παρατήρησης επιστρέφουν πλέον στα επίπεδα πριν το 2010. Το 2016 είχαμε 639 νέες διαγνώσεις και το πρώτο δεκάμηνο του 2017, 492 νέες διαγνώσεις. Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μία ενθαρρυντική ένδειξη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μετά την επιδημική έκρηξη στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, τη διετία 2011-2012.
Τα στοιχεία αυτά έδωσαν στη δημοσιότητα οι ειδικοί, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή το 29ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS, τονίζοντας όμως ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό.
Ωστόσο, πέρα από τα καλά νέα όπως είπαν, υπάρχουν και προβλήματα που σχετίζονται με το νόσημα στη χώρα μας. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα οροθετικά άτομα ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας για την υγεία τους και ανησυχίας για την πιθανή έκθεση των ερωτικών τους συντρόφων στον ιό του HIV. Κι αυτό γιατί οι εξετάσεις για τη μέτρηση του ιικού φορτίου και της γονοτυπικής αντοχής γίνονται πλέον μόνο σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα εργαστήρια των τεσσάρων κέντρων αναφοράς της χώρας. Το πρόβλημα είναι οξύτατο κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για τις εξετάσεις ιικού φορτίου και σε όλη την Ελλάδα για τη γονοτυπική αντοχή. Έτσι οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν είναι σε θέση να διακριβώσουν την κατάσταση της υγείας τους και αν εξακολουθούν να μην μεταδίδουν τον ιό.
Οι νεότερες μολύνσεις
Σύμφωνα με το πρόσφατο επιδημιολογικό δελτίο του ΚΕΕΛΠΝΟ, το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων διαγνώσεων αφορά στην ηλικιακή ομάδα των 30-39 ετών και κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού είναι η σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών, ενώ καταγράφηκε πτώση στο ποσοστό των νέων περιστατικών που μολύνθηκαν μέσω της χρήσης ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εντός του 2017 (έως την 31η Οκτωβρίου), δεν δηλώθηκε κανένα περιστατικό κάθετης μετάδοσης του ιού από έγκυο μητέρα στο παιδί.
Η πτωτική τάση που παρατηρείται στις νέες μολύνσεις και τους θανάτους συνδέεται και με την αύξηση της κάλυψης των HIV οροθετικών ατόμων με αντιρετροϊκή αγωγή, επισημάνουν οι επιστήμονες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του UNAIDS, το 53% των ατόμων που ζούσαν με HIV το 2016, λάμβανε αντιρετροϊκή θεραπεία (αύξηση της κάλυψης κατά 130% συγκριτικά με το 2010).
Τα νέα επιστημονικά δεδομένα
Από διάφορες εργασίες, που θα ανακοινωθούν στο συνέδριο, καταδεικνύονται τα ευχάριστα αποτελέσματα από την καθιέρωση της έγκαιρης χορήγησης αντιρετροϊκής θεραπείας, στην Ελλάδα: Στατιστικά σημαντική αύξηση των ετών επιβίωσης, μεγαλύτερη πιθανότητα ανόδου στα 800 CD4 κύτταρα/μL, μετά από 3 χρόνια και αποκατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος, μειωμένος ρυθμός μεταδόσεων ανθεκτικών στελεχών HIV.
Από άλλες εργασίες, όπως αυτές της ομάδας του επίκουρου καθηγητή Δ. Παρασκευά σε συνεργασία με τις Μονάδες Λοιμώξεων, έχει προκύψει ότι τα ανθεκτικά στελέχη σε αντιρετροϊκά φάρμακα, μεταδίδονται στην Ελλάδα κυρίως, μέσω τοπικών δικτύων μη θεραπευμένων ασθενών. Όμως είναι σημαντικό ότι η πρώιμη έναρξη θεραπείας, σε σχέση με την ημερομηνία μετάδοσης, σχετίζεται με μειωμένο ρυθμό μεταδόσεων ανθεκτικών στελεχών HIV.
Τα μέτρα προφύλαξης
Από διάφορες εργασίες Μονάδων Λοιμώξεων προκύπτει ότι, παρά την προσπάθεια ενημέρωσης, τα άτομα με HIV λοίμωξη δεν τηρούν τα μέτρα προφύλαξης, δεδομένου ότι παρουσιάζονται σε αυτόν τον πληθυσμό αυξημένα κρούσματα σύφιλης, αλλά και επιδημικές εξάρσεις οξείας ηπατίτιδας Α και C. Σημαντικό επίτευγμα αποτελεί η καθολική πρόσβαση των ασθενών με HIV/HCV συλλοίμωξη στις νεότερες θεραπείες για την ηπατίτιδα C, όπως παρουσιάζεται σε μία εργασία από τη Μονάδα του Γ.Ν.Α. «Ε.Ε.Σ.». Από μελέτη του Γ.Ν. Νίκαιας διαπιστώνεται ότι η διάγνωση της HIV λοίμωξης γίνεται καθυστερημένα, συχνότερα με αφορμή κάποια ασθένεια ή νοσηλεία, και λιγότερο συχνά μέσω προληπτικού ελέγχου. Το αποτέλεσμα είναι οι ασθενείς να προσέρχονται για ιατρική φροντίδα με χαμηλό απόλυτο αριθμό CD4 και ήδη προχωρημένο στάδιο κατά τη διάγνωση.
Οι θεραπείες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η αντιρετροϊκή αγωγή χορηγείται βάσει των διεθνών και ευρωπαϊκών κατευθυντηρίων οδηγιών σε όλα τα άτομα που διαγιγνώσκονται με HIV λοίμωξη, ανεξάρτητα από τα επίπεδα των CD4 T-λεμφοκυττάρων ή την παρουσία άλλων καταστάσεων ή συννοσηροτήτων. Η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή, επιφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο σε επίπεδο ατόμου, όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας, αφού συνδέεται με μείωση της σχετιζόμενης με τον HIV νοσηρότητας και θνητότητας, αλλά και με ελάττωση της πιθανότητας μετάδοσης του ιού.
Βρετανία: Ο ιός HIV εξαπλώνεται με ανησυχητικά γρήγορους ρυθμούς στην Ευρώπη, προειδοποιεί ο ΠΟΥ
Ο αριθμός των ανθρώπων που διαγνώστηκαν με τον ιό HIV στην Ευρώπη έφτασε στο υψηλότερο επίπεδό του το 2016 από τότε που άρχισαν να διατηρούνται αρχεία, γεγονός ότι η επιδημία στην περιοχή αυτή μεταδίδεται «με ανησυχητικούς ρυθμούς», δήλωσαν σήμερα αξιωματούχοι του τομέα της υγείας.
Το 2016, 160.000 άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ιό που προκαλεί AIDS στις 53 χώρεςπου περιλαμβάνονται στον τομέα Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επεσήμανε η υπηρεσία σε κοινή της ανακοίνωση με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Ασθενειών (ECDC).
Περίπου το 80% των νέων κρουσμάτων καταγράφηκε στην ανατολική Ευρώπη, πρόσθεσε.
«Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί στη διάρκεια ενός έτους. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση, δεν θα είμαστε σε θέση να πετύχουμε τον στόχο να σταματήσουμε την επιδημία του HIV ως το 2030», εκτίμησε η διευθύντρια του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Σουζάνα Γιάκαμπ.
Οι οργανισμοί τόνισαν ότι η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, διότι πολλοί ασθενείς είχαν μολυνθεί από τον ιό HIV πολλά χρόνια προτού διαγνωστούν, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον έλεγχο του ιού και πιο πιθανό το ενδεχόμενο να τον έχουν μεταδώσει σε άλλους.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική στην περίπτωση του HIV, διότι επιτρέπει στους ανθρώπους να ξεκινήσουν να λαμβάνουν θεραπεία με φάρμακα κατά του AIDS νωρίτερα, αυξάνοντας τις πιθανότητες να ζήσουν μια μακρά και υγιή ζωή.
«Η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα για την αντιμετώπιση του ιού HIV», τόνισε η διευθύντρια του ECDC Αντρέα Άμον. Η Άμον πρόσθεσε ότι ο μέσος χρόνος που περνά από τη μόλυνση μέχρι ένα άτομο να διαγνωστεί είναι τρία χρόνια, «το οποίο είναι πάρα πολύ».
Η έκθεση ανέφερε ότι χρειάζονται νέες στρατηγικές για την επέκταση των διαγνωστικών τεστ.
Σχεδόν 37 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV. Οι περισσότερες μολύνσεις έχουν καταγραφεί σε πιο φτωχές περιοχές, όπως η Αφρική–όπου η πρόσβαση σε τεστ, την πρόληψη και τη θεραπεία είναι περιορισμένες–, όμως η επιδημία εμφανίζεται σταθερά και σε πιο πλούσιες περιοχές, όπως η Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή περιοχή του ΠΟΥ περιλαμβάνει 53 χώρες, με συνολικό πληθυσμό 900 εκατομμύρια.
Η έκθεση του ΠΟΥ/ECDC επεσήμανε επίσης ότι τα τελευταία δέκα χρόνια ο ρυθμός των νέων μολύνσεων με τον ιό HIV στην περιοχή αυτή αυξήθηκε κατά 52%, από 12 κάθε 100.000 ανθρώπους που ήταν το 2007, σε 18,2 για κάθε 100.000 κατοίκους το 2016.
Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως «στη συνεχή ανοδική τάση στα ανατολικά», τονίζεται στην έκθεση.
Είκοσι πέντε χιλιάδες άνθρωποι στη Γαλλία αγνοούν το γεγονός ότι είναι οροθετικοί
και γι’αυτό το υπουργείο Υγείας ξεκίνησε μια νέα εκστρατεία που έχει στόχο τη διάγνωση της μόλυνσης από τον ιό HIV με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του AIDS την 1η Δεκεμβρίου.
Η εκστρατεία αυτή, την οποία διοργάνωσε το υπουργείο και η υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Γαλλίας, έχει στόχο να καταστήσει ευρύτερα γνωστούς τους διάφορους τρόπους διάγνωσης που έχει στη διάθεσή του το κοινό μέσω τεσσάρων αφισών που θα έχουν τίτλο: «οι τρόποι διάγνωσης του HIV προσαρμόζονται στη ζωή σας» και σε αυτές θα αναφέρεται ο σχετικός ιστότοπος sida-info-service.
Στις αφίσες αυτές θα απεικονίζονται οι τέσσερις δυνατότητες που έχει κανείς στη διάθεσή του: «στο σπίτι μου» (αυτοτέστ), «αποτέλεσμα σε 20 λεπτά» (γρήγορο τεστ “TROD”) οι οποίοι συνοδεύονται από επίσκεψη στο “CeGIDD” (κέντρο δωρεάν και ανώνυμης διάγνωσης), ή «επιστροφή χρημάτων» και «στη συνοικία μου» (τεστ στο εργαστήριο).
Η εκστρατεία αυτή θα γίνει μέσω ψηφιακών μέσων (30 Νοεμβρίου ως 20 Δεκεμβρίου) και με διαφημιστικές αφίσες (30 Νοεμβρίου ως 17 Δεκεμβρίου) που θα τοποθετηθούν σε δημόσιους χώρους στους οποίους θα είναι ορατές από το ευρύτερο κοινό και σε μέρη που συχνάζουν οι πιο εκτεθειμένες ομάδες (οι μετανάστες από την υποσαχάρεια Αφρική, ενώ μια 5η αφίσα θα τοποθετηθεί σε μέρη στα οποία συχνάζουν ομοφυλόφιλοι).
Κάθε χρόνο στη Γαλλία, περίπου 6.000 άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι είναι οροθετικοί, και περισσότερο από το ένα τέταρτο από αυτούς (27%) σε προχωρημένο στάδιο της μόλυνσης.
Σύμφωνα με την υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Γαλλίας, από τους 25.000 που αγνοούν ότι είναι φορείς του ιού HIV ένα 40% είναι ομοφυλόφιλοι, άλλο ένα 40% είναι μετανάστες και των δύο φύλων που είναι ετεροφυλόφιλοι και προέρχονται κυρίως από την υποσαχάρεια Αφρική και ένα 20% είναι ετεροφυλόφιλοι και των δύο φύλων που έχουν γεννηθεί στη Γαλλία.
«Οι άνθρωποι αυτοί δεν λαμβάνουν επαρκή θεραπεία και μπορούν να αποτελέσουν την πηγή νέων μολύνσεων εν αγνοία τους», επισημαίνει η υπηρεσία αυτή η οποία δημοσιεύει σήμερα ένα ειδικό τεύχος του Εβδομαδιαίου Δελτίου Επιδημιολογίας (Bulletin Epidemiologique Hebdomadaire) αφιερωμένο στη διάγνωση του ιού HIV.
«Όσο νωρίτερα μαθαίνει κανείς ότι είναι οροθετικός, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος που υπάρχει», υπογραμμίζει ο δόκτωρ Φρανσουά Μπουρντιγιόν, γενικός διευθυντής της υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας της Γαλλίας.
Ο αριθμός των ανθρώπων που διαγιγνώσκεται ότι είναι οροθετικοί έχει μειωθεί κατά 5% σε σχέση με το 2013 στη Γαλλία, αλλά παραμένει σταθερός μεταξύ των ομοφυλόφιλων (2.600 το 2016). Οι δύο ομάδες που εξακολουθούν να είναι οι πιο εκτεθειμένες στον HIV είναι οι ομοφυλόφιλοι και οι ετεροφυλόφιλοι που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό (εκ των οποίων τα 3/4 κατάγονται από τις χώρες της υποσαχάρειας Αφρικής) και αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα το 44% και το 39% των διαγνώσεων που έγιναν το 2016.
Οι ομοφυλόφιλοι που έχουν γεννηθεί στη Γαλλία και οι χρήστες ναρκωτικών σε ενέσιμη μορφή αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα το 15% και το 1%.
Τα στοιχεία της υπηρεσίας δημόσιας υγείας της Γαλλίας δείχνουν επίσης ότι είναι συχνό φαινόμενο να διαγιγνώσκονται συλλοιμώξεις από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όταν γίνεται η διάγνωση από τον ιό HIV, ή κατά τη διάρκεια των 12 μηνών που προηγούνται της διάγνωσης αυτής.
Η συχνότητα των συλλοιμώξεων αυξήθηκε εξάλλου σημαντικά περνώντας από το 12,7% που ήταν το 2012 στο 17,5% το 2016. Από αυτό φαίνεται «πόσο σημαντικό είναι να συνδυάζεται η εξέταση για τη διάγνωση του HIV με αυτή άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων» για να υπάρξει η κατάλληλη αντιμετώπιση του ασθενούς και των συντρόφων του.
Στο ενημερωτικό δελτίο που εκδίδει η υπηρεσία δημόσιας υγείας της Γαλλίας υπογραμμίζεται εξάλλου η σημασία να χορηγείται το γρήγορο τεστ TROD για την ηπατίτιδα B, προκειμένου να επιτρέπεται να γίνεται μια τριπλή διάγνωση (HIV, ηπατίτιδα B και C).
