Αύριο συνεδριάζει η γερμανική βουλή για να εγκρίνει ένα νέο ψήφισμα με το οποίο θα αναγνωρίζεται ρητά η γενοκτονία των Αρμενίων από τους Οθωμανούς.
Η γερμανική βουλή είχε αναβάλει πέρυσι την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων φοβούμενη τις αντιδράσεις της Αγκυρας.
«Πολλοί βουλευτές στο Βερολίνο θα σκέφτονται σίγουρα ότι κακώς δεν το ψηφίσαμε πέρυσι» διότι φοβούνται «μήπως βρεθεί σε κίνδυνο η ούτως ή άλλως εύθραυστη συμφωνία για τους πρόσφυγες» γράφει χαρακτηριστικά η ηλεκτρονική έκδοση του περιοδιού «Der Spiegel». Η Αγκυρα δεν παραδέχεται ότι τότε έχασαν τη ζωή τους 1,5 εκατομύρια Αρμενίων και ούτε, φυσικά, ότι πρόκειται για γενοκτονία, ενώ δεν αναγνωρίζει την αξιοπιστία των σχετικών επιστημονικών συμπερασμάτων.
Ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε χθες το βράδυ στην καγκελάριο της Γερμανίας Αγγελα Μέρκελ και εξέφρασε την ανησυχία του για τη διατύπωση του ψηφίσματος.
Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται αυτή τη στιγμή «σε υψηλότατο επίπεδο» τής είπε. Μετά την ψηφοφορία της Πέμπτης όμως η Τουρκία θα σκεφτεί για τις πιθανές αντιδράσεις της. Εάν η Γερμανία «πέσει σε αυτήν την παγίδα, αυτό θα έβλαπτε τις μελλοντικές μας σχέσεις, τις διπλωματικές, τις οικονομικές, τις πολιτικές, τις εμπορικές, τις στρατιωτικές», προειδοποίησε ο Ερντογαν. «Ένα τέτοιο ψήφισμα θα επιβάρυνε τις σχέσεις των δύο εταίρων του ΝΑΤΟ. Ολα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη».
Σφοδρές επικρίσεις από τουρκικής πλευράς υπάρχουν ήδη εδώ και μέρες: η πρόσφατη κατηγορηματική δήλωση του Γερμανού προέδρου Γιόακιμ Γκάουκ ότι «πρόκειται για γενοκτονία», προκάλεσε διπλωματική κρίση.
«Ο τουρκικός λαός δεν θα ξεχάσει τη δήλωση και δεν θα τη συγχωρήσει», προειδοποίησε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών την περασμένη Παρασκευή. «Ο Γκάουκ δεν έχει καμμία αρμοδιότητα να καταλογίζει στο τουρκικό έθνος μια ευθύνη η οποία αντιβαίνει στα ιστορικά γεγονότα, συμπλήρωνε, ενώ προειδοποίησε επίσης για τις «μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες» τις οποίες μπορούν να έχουν τέτοιες δηλώσεις στις γερμανοτουρκικές σχέσεις.
Είχε προηγηθεί ο τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπός Νουμάν Κουρτουλούς με την προειδοποίηση ότι «η Γερμανία θα όφειλε να προσέξει το θέμα των σχέσεών της με την Τουρκία». Είναι θέμα ανεξάρτητων ιστορικών και όχι των κοινοβουλίων να διαλευκάνουν τα γεγονότα κατά την επίσημη τουρκική κυβέρνηση. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο νέος Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ επέκρινε σε πρόσφατη τηλεφωνική του επικοινωνία με την καγκελάριο Μέρκελ το ψήφισμα για τη σφαγή των Αρμενίων ως «άδικο και αβάσιμο». Επανερχόμενος σήμερα, ο τούρκος πρωθυπουργός χαρακτήρισε «γελοίο» το ψήφισμα.
Παρά τις αντιδράσεις μετά από κοινό αίτημα των κοινοβουλευτικών ομάδων των Χριστιανοδημοκρατών, των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, το γερμανικό κοινοβούλιο πρόκειται να αναγνωρίσει ρητά αύριο τη γενοκτονία των Αρμενίων. Ο όρος «γενοκτονία» επαναλαμβάνεται πολλές φορές στο σχετικό κείμενο.
Κατά τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο των Χριστιανοδημοκαρατών (CDU) Φόλκερ Κάουντερ το ψήφισμα μπορεί να συμβάλει στη συμφιλίωση μεταξύ Αρμενίων και Τούρκων, ενώ ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Σοσιαλδημοκρατών Τόμας Οπερμαν φρονεί ότι η Γερμανία φέρει -ως πρώην σύμμαχος των Οθωμανών- ιδιαίτερη ιστορική ευθύνη ανεξαρτήτως των συζητήσεων για το προσφυγικό. Δήλωσε μάλιστα ότι είναι «κατά της δουλικής συνεργασίας με τον Ερντογαν»…
Για την Τουρκία το ψήφισμα δεν βελτιώνεται με την αναφορά της συνενοχής του γερμανικού Ράιχ, «το οποίο ως μεγάλος σύμμαχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν προσπάθησε -παρ’ ό,τι το εγνώριζε- να σταματήσει αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», όπως αναφέρεται στο σχέδιο του ψηφίσματος.
Η Τουρκία ερμηνεύει την επικείμενη αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων ως πρόκληση και ανάμειξη στα εσωτερικά της, όπως άλλωστε έκανε στο παρελθόν και με άλλες χριστιανικές χώρες, ακριβώς διότι στρέφονται κατά των πράξεων ενός μουσουλμανικού εναντίον ενός χριστιανικού λαού, των Αρμενίων, όπως επισημαίνει το Spiegel. Για αυτόν ακριβώς το λόγο και οι υποστηρικτές αυτής της αναγνώρισης πείστηκαν πέρυσι να ξαναεπεξεργαστούν το σχετικό κείμενο. Τελικά όμως παραπέμφθηκε στις καλένδες και έτσι οι Πράσινοι επανήλθαν στις αρχές του έτους.
Κατά την άποψη του εμπνευστή της πρωτοβουλίας του -τουρκικής καταγωγής- ηγέτη των Πρασίνων Τζεμ Έζντεμιρ, η ανησυχία για τις πιθανές συνέπειες δεν πρέπει να αποτελέσει την αιτία για να αποσιωποιηθεί η ιστορική αλήθεια.
«Το γερμανικό κοινοβούλιο δεν θα επιτρέψει να εκβιασθεί από ένα δυνάστη όπως ο κύριος Ερντογάν», είπε σε συνέντευξή του στη Bild. Κάτι για το οποίο έπεισε τελικά τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών με αποτέλεσμα να επαναφέρουν το θέμα στο γερμανικό κοινοβούλιο.
Αντιρρήσεις βέβαια υπάρχουν. Οι Σοσιαλδημοκράτες φοβούνται ότι επειδή οι χριστιανοδημοκράτες προηγήθηκαν με τους Πράσινους στην πρωτοβουλία δεν είναι πολιτικά υπέρ τους, όπως επίσης φοβούνται ότι οι πρώτοι θα χρησιμοποιήσουν την ευκαιρία να ξιφουλκίσουν κατά της Τουρκίας σε μια στιγμή που χρειάζεται προσοχή λόγω του προσφυγικού. Επιπλέον, ορισμένοι θεωρούν ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας θα είναι αντιπαραγωγική για τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας. Η τουρκικής καταγωγής γερμανίδα υφυπουργός Ενσωμάτωσης Αϊντάν Έζογκουζ, η οποία θα το υπερψηφίσει, θεωρεί ότι πράγματι «οι πόρτες μάλλον θα κλείσουν» μεταξύ των δύο χωρών. Πάντως η Αγκυρα προσπαθεί να πεισθούν βουλευτές του γερμανικού κοινοβουλίου με τουρκική καταγωγή να ψηφίσουν όχι.
Η γερμανική κυβέρνηση ελπίζει εν τω μεταξύ ότι οι Τούρκοι θα αντιδράσουν ήπια. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι πιθανόν να ανακαλέσουν τον πρέσβυ τους από το Βερολίνο για ένα διάστημα ή ότι θα καλέσουν το Γερμανό πρέσβυ στην Αγκυρα για να διαμαρτυρηθούν. Με αυτόν τον τρόπο θα εκτονωθεί η κατάσταση με συμβολικό τρόπο, κάτι το οποίο μπορεί να αντέξει το Βερολίνο, όπως γράφει το Spiegel.
