Σε αχαρτογράφητα νερά εισήλθε η Ισπανία με την απόφαση των Καταλανών αυτονομιστών να προχωρήσουν στη διεκδίκηση του αιτήματος τους για αυτοδιάθεση μετά το χαοτικό δημοψήφισμα και την αιματηρή επέμβαση της αστυνομίας.
Και μπορεί ο Μαριάνο Ραχόι να διαβεβαιώνει ότι η χώρα του παραμένει ισχυρή και ενωμένη κι ότι το κράτος δικαίου παραμένει σε ισχύ αρνούμενος να αποδεχθεί ότι έγινε δημοψήφισμα, αλλά η αλήθεια είναι ότι η συνταγματική τάξη απειλείται.
Ο πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, Κάρλες Πουιγδεμόντ, διατράνωσε την Κυριακή ότι οι πολίτες της περιοχής κέρδισαν «το δικαίωμα να αποκτήσουν ένα κράτος ανεξάρτητο», προλειαίνοντας έτσι το έδαφος για μια μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας που θα αποτελέσει τεράστια πρόκληση για την ισπανική δημοκρατία και θα θέσει υπό δοκιμασία την αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, οι οποίες στήριξαν ως τώρα τη Μαδρίτη – ή απέφυγαν διακριτικά να πάρουν ξεκάθαρη στάση.
Νίκη των αυτονομιστών στο μπρα ντε φερ των εντυπώσεων
Οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ της απόσχισης της Καταλονίας επέδειξαν μεγάλες οργανωτικές ικανότητες καταφέρνοντας να κινητοποιήσουν χιλιάδες πολίτες, οι οποίοι διανυκτέρευσαν στα εκλογικά τμήματα και προστάτεψαν τα κτίρια εμποδίζοντας την αστυνομία να κατάσχει ψηφοδέλτια και κάλπες.
Πέτυχαν επίσης στο στόχο τους να προσελκύσουν την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης, με ορισμένους Ευρωπαίους πολιτικούς, όπως ο ηγέτης των Βρετανών Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, οι πρωθυπουργοί Βελγίου και Σλοβενίας και κάποιοι ευρωβουλευτές να εκφράζουν ανησυχίες για τη βία στην Καταλονία και να απευθύνουν έκκληση για εποικοδομητικό διάλογο.
Η βίαιη επέμβαση της αστυνομίας στο διάστημα που προηγήθηκε του δημοψηφίσματος ενέτεινε, λένε αναλυτές, το εθνικιστικό αίσθημα και διεύρυνε τη βάση υποστήριξης των εθνικιστών, που είχε φθάσει σχεδόν το 50% στις περασμένες περιφερειακές εκλογές -τάση που αναμένεται να ενισχυθεί μετά τα χθεσινά γεγονότα.
Η «ήττα» του Μαριάνο Ραχόι
Ο Μαριάνο Ραχόι δεν απέφυγε το λάθος, το οποίο ήλπιζαν να κάνει οι Καταλανοί αυτονομιστές. Έστειλε χιλιάδες αστυνομικούς και χωροφύλακες, πολλοί εκ των οποίων κατέφθασαν από άλλες περιοχές της Ισπανίας και τους έβαλε στην εξαιρετικά δύσκολη θέση να πρέπει να ανοίξουν δρόμο ανάμεσα σε εκατοντάδες πολίτες για να κατάσχουν τις κάλπες. Σε αρκετές περιοχές οι αστυνομικοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, ενώ οι “Μossos”, οι άνδρες της τοπικής αστυνομίας, αρνήθηκαν να κινηθούν κατά των ψηφοφόρων. Ωστόσο, οι εικόνες των δυνάμεων καταστολής της ισπανικής αστυνομίας να επεμβαίνουν κατά των άοπλων πολιτών, που πήγαν να ψηφίσουν, έκαναν το γύρο του κόσμου. Και το χειρότερο είναι ότι δεν εμπόδισαν τελικά εκατομμύρια πολίτες, όπως λέει η κυβέρνηση του Πουϊγδεμόντ, να πάνε στις κάλπες, αφήνοντας έτσι στον Ισπανό πρωθυπουργό τη «ρετσινιά» και το πολιτικό κόστος της καταπίεσης, χωρίς να αποτραπεί, όπως είχε υποσχεθεί, το δημοψήφισμα.
Διεθνή ΜΜΕ διερωτώνται γιατί ήταν αναγκαίο να στείλει τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας, από τη στιγμή που είχαν κατασχεθεί Η/ κι είχε τεθεί εκτός λειτουργίας η ψηφιακή υποδομή των αυτονομιστών, υπονομεύοντας έτσι την αξιοπιστία του αποτελέσματος.
Οι αυτονομιστές είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν
Το δημοψήφισμα σημαδεύτηκε από λογής παρατυπίες, όπως η απουσία εκλογικής επιτροπής και το γεγονός ότι με την επέμβαση της αστυνομίας αρκετά εκλογικά τμήματα έμειναν κλειστά. Πέραν τούτων η Μαδρίτη είχε θέσει εκτός λειτουργίας την ψηφιακή υποδομή του δημοψηφίσματος, ενώ τα εκλογικά τμήματα ήταν κατάμεστα με οπαδούς της απόσχισης, οι οποίοι καταμετρούσαν τις ψήφους. Δεν έλειψαν και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι κάποιοι ψήφισαν δυο φορές.
Όλα αυτά, που σε άλλη περίπτωση θα καθιστούσαν άκυρη μια ψηφοφορία, εν προκειμένω δεν πτόησαν την κυβέρνηση του Πουϊγδεμόντ, η οποία ετοιμάζεται να επιδώσει τις προσεχείς ημέρες τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στο κοινοβούλιο της Καταλονίας, προκειμένου αυτό «να μπορέσει να ενεργήσει βάσει του νόμου με τον οποίο οργανώθηκε το δημοψήφισμα». Ο Πουιγδεμόντ δεν μπήκε καν στον κόπο να περιμένει να βγει το αποτέλεσμα για να μιλήσει για το ανεξάρτητο μέλλον της Καταλονίας. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα η τοπική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ψήφισαν 2,3 εκατομμύρια πολίτες, δηλαδή το 42% του εκλογικού σώματος κι ότι το 90% εξ’ αυτών είπαν «Ναι» στην ανεξαρτησία. Αλλά μια μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας αναμένεται να ωθήσει τη Μαδρίτη να αναλάβει τον έλεγχο της κυβέρνησης της Καταλονίας, πυροδοτώντας νέο γύρο εντάσεων.
Τι θα κάνει η Μαδρίτη;
Ο βασικός αντίπαλος του Ραχόι, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών, Πέδρο Σάντσεθ, υπογράμμισε ότι η αναμενόμενη μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας συνιστά απειλή για την εδαφική ενότητα της Ισπανίας και κάλεσε τον πρωθυπουργό να αναλάβει δράση και «να διαπραγματευτεί, να διαπραγματευτεί και να διαπραγματευτεί» μια συμφωνία με τους Καταλανούς. Ο Ραχόι, ωστόσο, δεν φάνηκε πρόθυμος για κάτι τέτοιο στο χθεσινοβραδυνό τηλεοπτικό του διάγγελμα, όπου επέρριψε την ευθύνη για το χάος στην «ανευθυνότητα», όπως είπε, της περιφερειακής κυβέρνησης του Πουιγδεμόντ. Υποσχέθηκε όμως να συζητήσει με όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας την κρίση και δήλωσε ανοικτός σε διάλογο εντός του πλαισίου του νόμου. «Δεν θα κλείσω πόρτες», είπε.
Οι αυτονομιστές γνωρίζουν ότι είναι σχεδόν αδύνατο να πείσουν την πλειοψηφία των Ισπανών να στηρίξουν τις αλλαγές στο σύνταγμα, που απαιτούνται για να ανοίξουν το δρόμο για την αυτοδιάθεση της Καταλονίας, αφού κάτι τέτοιο θα έδινε τροφή στα όνειρα και άλλων, όπως οι Βάσκοι.
Το περισσότερο που θα μπορούσαν να αποσπάσουν θα ήταν ίσως ένας μεγαλύτερος βαθμός αυτονομίας, αλλά στην παρούσα συγκυρία δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αποδεχθούν κάτι λιγότερο από ένα συμπεφωνημένο με τη Μαδρίτη, νόμιμο δημοψήφισμα, όπως έγινε στην περίπτωση της Σκωτίας.
Ο ξένος παράγοντας
Στο διάστημα που προηγήθηκε του χθεσινού δημοψηφίσματος οι δύο πλευρές επιδόθηκαν σ’ έναν αγώνα δρόμου για να λάβουν διεθνή στήριξη. Ο Μαριάνο Ραχόι εμφανίστηκε την περασμένη εβδομάδα στο πλευρό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επεσήμανε τη σημασία της αδιατάρακτης ενότητας της Ισπανίας. Από την άλλη ο Κάρλες Πουιγδεμόντ και οι σύμμαχοί του επεδίωξαν τη μεσολάβηση και την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μετά τα χθεσινά γεγονότα ο Πουϊγδεμόντ είπε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί πλέον να κοιτάζει αλλού», προτρέποντας τις Βρυξέλλες να επέμβουν.
«Είμαστε Ευρωπαίοι πολίτες και υφιστάμεθα επιθέσεις εναντίον των δικαιωμάτων και των ελευθεριών (μας)», εξήγησε.
Ωστόσο, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δύσκολα θα προβούν σε ενέργειες, που θα εξοργίσουν τη Μαδρίτη ή θα θεωρηθούν ότι υπονομεύουν το ισπανικό Σύνταγμα. Κι όσοι τόλμησαν να μιλήσουν για το καταλανικό ζήτημα δημοσίως, περιορίστηκαν στο να ενθαρρύνουν το διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών…
Φωτογραφίες: AP
