Η δημοπρασία του οίκου Sotheby’s «Τέχνη του 20ου αιώνα-Μια διαφορετική οπτική» που θα πραγματοποιηθεί στις 14 Νοεμβρίου, περιλαμβάνει δύο από τους πιο εξαιρετικούς πίνακες των Ελλήνων ζωγράφων που έχουν παρουσιαστεί σε δημοπρασία.
Των Σπύρου Παπαλουκά και Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.
Από το 2014, η δημοπρασία που οργανώνεται κάθε χρόνο στο Λονδίνο παρουσιάζει το έργο σημαντικών μοντέρνων και σύγχρονων καλλιτεχνών από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στις κυρίαρχες τάσεις της παγκόσμιας τέχνης.
Ο Κωνσταντίνος Φράγκος, επικεφαλής του τμήματος Ελληνικής Τέχνης στον οίκο Sotheby’s, δηλώνει αναφορικά με την εκδήλωση: «Είμαστε ενθουσιασμένοι που είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε δύο από τα πιο σημαντικά έργα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του Παπαλουκά που έχουν ποτέ παρουσιαστεί στη διεθνή αγορά.
Αυτοί οι πίνακες είχαν αιχμαλωτίσει την προσοχή μου εδώ και πολλά χρόνια, ελπίζοντας ότι κάποτε θα εξασφάλιζα τη συμμετοχή τους σε μία δημοπρασία.
Η είσοδος αυτών των καλλιτεχνών στο προσκήνιο στο πλαίσιο μιας δημοπρασίας που αφορά τη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη προσφέρει μια καινούργια προοπτική στην ανάπτυξη της ελληνικής τέχνης του 20ου αιώνα».
Σπύρος Παπαλουκάς, 1892-1957, Αρσανάς Μονής Παντοκράτορος, Άγιο Όρος, λάδι και μολύβι σε χαρτόνι πάνω σε μουσαμά, Τιμή εκτίμησης £80.000-120.000 / €91.000-137.000
Το Όρος Άθως, το Άγιο Όρος, βρίσκεται σε μια χερσόνησο εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και έχει προσελκύσει τόσο ζωγράφους όσο και προσκυνητές. Καθώς είχε ήδη μαθητεύσει δίπλα σε έναν αγιογράφο, ο Παπαλουκάς επέστρεψε στο Άγιο Όρος το 1923 για να ξεπεράσει τις εμπειρίες που βίωσε ως πολεμικός ζωγράφος του ελληνικού στρατού στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, να μελετήσει περαιτέρω τη βυζαντινή αγιογραφία και για να ζωγραφίσει το τοπίο.
Το έργο, Αρσανάς Μονής Παντοκράτορος, Άγιο Όρος που δημοπρατείται για πρώτη φορά, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των κορυφαίων έργων του Παπαλουκά από την περίοδο παραμονής του στο Άγιο Όρος.
Η βαθιά εκτίμηση και η λατρεία του Παπαλουκά για την ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου ξεκίνησε σε νεαρή ηλικία. Η τραυματική εμπειρία της Μικρασιατικής εκστρατείας δημιούργησε την ανάγκη για εθνική αυτοεπιβεβαίωση στην Ελλάδα, η οποία εκφράστηκε στη λογοτεχνία και τις εικαστικές τέχνες με την επιστροφή στην παράδοση.
Ως μέλος της Γενιάς του ’30, ο Παπαλουκάς δεν αποτέλεσε εξαίρεση και αναζήτησε παρηγοριά σε μια επιστροφή στη βυζαντινή παράδοση την οποία αγωνιζόταν να συνδυάσει με σύγχρονες ιδέες περί ζωγραφικής. Όταν ο Παπαλουκάς επέστρεψε το 1921 μετά από τετραετή διαμονή στο Παρίσι, ο ζωγράφος επικεντρώθηκε στη ζωγραφική του τοπίου και των ανθρώπων της πατρίδας του, ενσωματώνοντας δόγματα και στοιχεία της αισθητικής των Κυβιστών, των Ιμπρεσιονιστών, των Ναμπί και των Φωβιστών.
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, 1906-1994, A travers la ville, λάδι σε μουσαμά, Τιμή εκτίμησης £100.000-150.000 / €114.000-171.000
Τα θέματα και το ύφος μεγάλου μέρους του έργου του Χατζηκυριάκου-Γκίκα αλλά και η θέση του ως ηγετικής προσωπικότητας της Γενιάς του ‘30 εξύμνησαν την ελληνική κουλτούρα και ιστορία · άντλησε την έμπνευσή του καταρχάς από τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου, ενώ η τέχνη της Άπω Ανατολής, τα βυζαντινά μωσαϊκά και ο κυβισμός είχαν επίσης ιδιαίτερη σημασία για τον καλλιτέχνη.
Μια μνημειώδης σύνθεση 272×173 εκατ., το έργο A travers la ville, του Χατζηκυριάκου-Γκίκα μεταμορφώνει μια άποψη της πόλης σε έναν λαβύρινθο γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων. Τοίχοι, δρόμοι και δέντρα της πόλης αντιπαραβάλλονται στο ίδιο επίπεδο, αψηφώντας την τρισδιάστατη οπτική και λογική σε ένα παιχνίδι ελικοειδών και έντονων γραμμών που διαπλέκονται με φορά προς τον ουρανό.
Ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, που γεννήθηκε και πέθανε στην Ελλάδα, ξεκίνησε την καλλιτεχνική του μαθητεία υπό την καθοδήγηση του Κωνσταντίνου Παρθένη στην Αθήνα, για να μετακομίσει στη συνέχεια στο Παρίσι προκειμένου να φοιτήσει στη Σορβόννη, την Ακαδημία Ρανσόν και το στούντιο του Δημήτρη Γαλάνη.
Αυτό το εκλεπτυσμένο υπόβαθρο που συνδυαζόταν επιπλέον με ευρυμάθεια και πολλά ταξίδια, θα καλλιεργούσε ένα αδηφάγο μυαλό, ανοικτό στην τάση της αναλυτικής και μαθηματικής μορφής του μοντερνισμού. Αυτή η ρήξη με τη μακρόχρονη παράδοση της Σχολής του Μονάχου αντιπροσωπεύτηκε, ωστόσο, από το κατά βάση παριζιάνικο κίνημα του μοντερνισμού, το οποίο χαρακτηριζόταν από έναν ιδιαίτερα ελληνικό χαρακτήρα όσον αφορά τη θεματική, το αντικείμενο ή το πνεύμα. Αυτό το εικαστικό λεξιλόγιο όφειλε πολλά στη μεθοδική διδασκαλία του Παρθένη, με την έμφασή στις αρχές της γεωμετρίας, στη βυζαντινή τέχνη που ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας αγαπούσε, καθώς και στο έργο διάσημων εκπροσώπων του παρισινού μοντερνισμού, όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο Ζορζ Μπρακ.
14 Νοεμβρίου στο Λονδίνο.
