Ο νεαρός και πολλά υποσχόμενος σκηνοθέτης Άρης Μπινιάρης, βάζει στην πρίζα τις «Βάκχες» και τον θεό Διόνυσο μπροστά από το μικρόφωνο, σε μια παράσταση που στοχεύει να ερεθίσει όλες τις αισθήσεις.
Όταν η ροκ μουσική ηλεκτρίζει τον ποιητικό λόγο του Ευριπίδη. Ο Άρης Μπινιάρης εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, από 21 Μαρτίου έως 1η Απριλίου, προσεγγίζοντας τη σύγκρουση μεταξύ του βασιλιά Πενθέα και του θεού Διονύσου σαν έναν οργισμένο ύμνο πάνω στον διχασμό της ανθρώπινης ψυχής, τη λογική και το ένστικτο.
Πάνω σε ένα άνυδρο, σεισμικό τοπίο, ένα σχήμα εκλεκτών ερμηνευτών σε ρόλο Χορού αρχαίας τραγωδίας (Γιώργος Γάλλος, Άννα Καλαϊτζίδου, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστος Λούλης, Αμάλια Μπένετ, Άρης Μπινιάρης, Εύη Σαουλίδου, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χάρης Χαραλάμπους), και υπό τη συνοδεία δύο μουσικών (Βίκτωρας Κουλουμπής, Πάνος Σαρδέλης), καλούνται σε ένα μουσικοθεατρικό στοχασμό για τη σχέση μεταξύ ελευθερίας και δογματισμού, γονιμότητας και απομόνωσης.
«Ένστικτα ιερά εκπορθήσαμε και δεν ησυχάσαμε.»
Στην εκδοχή των Βακχών από τον Άρη Μπινιάρη, δεν βρισκόμαστε απλώς σε ένα θέατρο. Βρισκόμαστε στον οίκο του Διόνυσου, του θεού του θεάτρου. Ξεχάστε, όμως, για λίγο τον Διόνυσο, τον νέο θεό. Στην παράσταση δεν θα ακούσετε τις Βάκχες, αλλά τους τελεστές. Γιατί μια τελετή θα δείτε. Προς τιμήν αυτού του νέου θεού που υβρίστηκε. Όχι μόνο από τον Πενθέα, αλλά από όλους. Έτσι, αντί για τον Πενθέα, θα δείτε εδώ τον Βασιλιά. Αντί για την Αγαύη, θα δείτε τη Μητέρα. Αντί για τον Τειρεσία, τον μάντη της πόλης.
Μέρος της τελετής είναι η αναπαράσταση ενός έργου που έρχεται από πολύ παλιά για να μας μιλήσει για τα πολύ σημερινά, αλλά και για τα παντοτινά, τις Βάκχεςτου Ευριπίδη, το μόνο έργο που διασώθηκε με πρωταγωνιστή τον θεό του θεάτρου, το μόνο που μας μιλά δονούμενο για τη μέθη, την πλάνη, τη φώτιση, την άρση όλων των αντιθέσεων, την έκσταση, την απόλυτη υπέρβαση.
Λάτρης της συγκεκριμένης φόρμας, όπου το θέατρο συνομιλεί με τη μουσική, και αφοσιωμένος μελετητής του αρχαίου δράματος, ο σκηνοθέτης τολμά να συνδέσει την ανατρεπτική δυναμική της ροκ με τη ρηξιγενή τραγωδία των Βακχών, σε μια παράσταση που στοχεύει να ερεθίσει παράφορα όλες τις αισθήσεις.
Με σημείο εκκίνησης την ψυχεδελική ανάγνωση στο Θείο Τραγί του Γιάννη Σκαρίμπα και με αποκορύφωμα την παρθενική του εμφάνιση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου με τους Πέρσες του Αισχύλου, τα τελευταία χρόνια ο Άρης Μπινιάρης κινείται συνειδητά σε δραματουργικές περιοχές του θεάτρου που δοκιμάζουν να αναδείξουν ζητήματα προσωπικής ελευθερίας, κοινωνικού δογματισμού και ιστορικής μνήμης.
Σε μια χρονική συγκυρία όπου η ελληνική κοινωνία μοιάζει ανήμπορη να επιχειρήσει το βήμα προς τη νέα εποχή, ο Μπινιάρης καταφεύγει σε ένα έργο που εισηγείται ακριβώς αυτό και σημειώνει: «Ο Πενθέας διαλύεται εξαιτίας της ορκισμένης εμμονής στις αντιστάσεις του. Από την άλλη, η διονυσιακή δυναμική, η ζωογόνος και ζωοφόρος ορμή της φύσης των πραγμάτων θα διεκδικεί πάντα τον χώρο της. Το πώς εμείς, σαν κοινωνία, θα επιλέξουμε να συσχετιστούμε ή όχι με αυτήν θα κρίνει την τελική συνοχή ή τον αναπόφευκτο σπαραγμό μας.»
Συντελεστές
Διασκευή βασισμένη στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά: Άρης Μπινιάρης, Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης
Δραματουργική Επεξεργασία: Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνικά & Κοστούμια: Πάρις Μέξης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Μουσική: Βίκτωρας Κουλουμπής, Πάνος Σαρδέλης
Κίνηση: Αμάλια Μπένετ
Sound design & Ηχοληψία παράστασης: Χάρης Κρεμμύδας
Βοηθός ενδυματολόγου: Δάφνη Ηλιοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου (intern): Δέσποινα Φαρίδου
Μετάφραση υπερτίτλων στα αγγλικά: Μέμη Κατσώνη
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Δούρου
Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Ερμηνεύουν: Γιώργος Γάλλος, Άννα Καλαϊτζίδου, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστος Λούλης, Αμάλια Μπένετ, Άρης Μπινιάρης, Εύη Σαουλίδου, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χάρης Χαραλάμπους
Μουσικοί: Βίκτωρας Κουλουμπής (ηλεκτρικό μπάσo), Πάνος Σαρδέλης (τύμπανα)
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ
Παρασκευή 23 Μαρτίου
Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
Στις Βάκχες, ο Ευριπίδης εξιστορεί την κάθοδο του Διονύσου στη Θήβα, προκειμένου να επιβάλει τη λατρεία του. Ο βασιλιάς Πενθέας αρνείται να αποδεχτεί τον νέο θεό και υφίσταται την εκδίκησή του. Υπό την επήρεια της ένθεης μανίας, βρίσκει φρικτό θάνατο στις κορυφές του Κιθαιρώνα, με τη μητέρα του, Αγαύη, να έχει συντελέσει –ενόσω ήταν σε παραφορά– το φοβερό έγκλημα. Ο Διόνυσος εδραιώνει τη θρησκεία του, ανακοινώνοντας τη φριχτή κατάληξη της βασιλικής οικογένειας.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Χειμωνά –στη μετάφραση του οποίου στηρίζεται το ανέβασμα των Βακχών–, η τραγωδία του Ευριπίδη «τελειώνει παράξενα». Απέναντι στον θρήνο των ανθρώπων για την τρομερή εκδικητικότητα του Διονύσου, ο θεός στέκεται σιωπηλός, εμφανίζεται ως «αμήχανος θεός». Γράφει ο Χειμωνάς: «Ο Ευριπίδης, που επινόησε τον από μηχανής θεό, φτάνει εδώ στο άλλο άκρο: Δημιουργεί τον αμήχανο θεό. Ο Διόνυσος μοναχός στο βάθος της σκηνής, αβέβαιος, σχεδόν τρομαγμένος. Η τελευταία του φράση είναι ένας ψίθυρος, μια άναρθρη απολογία: “Δεν φταίω εγώ για όλα αυτά. Άλλος τα αποφάσισε – και μάλιστα από πολύ παλιά.” Υποτίθεται ο Δίας. Και η οδύνη, που δοκιμάζει ο θεατής των Βακχών για τα βάσανα των ανθρώπων, μεταβάλλεται ξαφνικά σε οίκτο για τον αξιολύπητο, δειλό θεό που τα προκαλεί.»
Ο Άρης Μπινιάρης σκηνοθέτησε για πρώτη φορά τις Βάκχες τον χειμώνα του 2010, στη σκηνή του Bios. Αντλώντας υλικό από τον χώρο της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, εστίασε στη χρήση φυσικών οργάνων και των φωνών των ηθοποιών, προσδίδοντας έναν χαρακτήρα θρησκευτικότητας στην παράσταση.
Σημεία αναφοράς στη μέχρι τώρα σκηνοθετική διαδρομή του δημιουργού αποτελούν οι παραστάσεις: Το θείο τραγί (Bios, 2011) και Το ’21 (Φεστιβάλ Αθηνών, 2014), μέσω των οποίων εισήγαγε μια συναυλιακή θεατρική αφήγηση, όπου ο ήχος, ο ρυθμός, η μουσικότητα του λόγου και η τέχνη του ηθοποιού γίνονται το όχημα του θεατή-ακροατή για την κατανόηση και τη δυναμική πρόσληψη των νοημάτων του έργου.
Το περασμένο καλοκαίρι, ο Άρης Μπινιάρης σκηνοθέτησε τους Πέρσες του Αισχύλου στην Επίδαυρο, στο Ηρώδειο και σε θέατρα της Κύπρου, αναδεικνύοντας τη μουσικότητα σε κυρίαρχο στοιχείο της παράστασης, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017. Η παράσταση, θα παρουσιαστεί ξανά φέτος, την Κυριακή 1η Ιουλίου στο Ηρώδειο (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2018).
Ταυτότητα Εκδήλωσης
Ημερομηνία:
Τοποθεσία:
Eισιτήρια:
Προπώληση:
Πληροφορίες / Κρατήσεις:
