Πολλά λέγονται και γράφονται για την επίσκεψη Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα, αλλά τα περισσότερα είναι ευγενείς πόθοι μόνον
Από την ημέρα που διέρρευσε η είδηση για την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε μεγάλη παραφιλολογία, αρχικά για το αν επρόκειτο για πραγματικό γεγονός κι όχι κατασκεύασμα της κυβέρνησης που αντιμετώπιζε έντονες πιέσεις εξ αιτίας της αρνητικής εξέλιξης στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τον πλειστηριασμό των καναλιών.
Όταν τελικά η επίσκεψη επιβεβαιώθηκε και τελικά αποδείχθηκε ότι είναι επίσημη και όχι εργασίας και μάλιστα ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου τη χαρακτήρισε «ιστορική», η παραφιλολογία εστιάστηκε στους λόγους της κι στη σημασία της.
Κάποιοι την χαρακτήρισαν ως το «αποχαιρετιστήριο δώρο» του αμερικανού προέδρου προς την Αθήνα, καθώς η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να βρίσκεται σε αντιπαράθεση με το Βερολίνο για το πώς θα γίνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο.
Άλλοι πιστεύουν ότι αυτό το ταξίδι αυτό σχετίζεται με τις διαπραγματεύσεις του κυπριακού ή με το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Και υπάρχουν και εκείνοι που υποβαθμίζουν πλήρως τη σημασία της επίσκεψης επισημαίνοντας ότι όταν ο Μπαράκ Ομπάμα θα φθάνει στην Αθήνα, θα υπάρχει ήδη ένας εκλελεγμένος πρόεδρος στις ΗΠΑ και μια τέτοια αποχαιρετιστήρια περιοδεία δεν βοηθά την Ελλάδα.
Είναι απίθανο ότι από την επίσκεψη αυτή καθαυτή θα προκύψει ένα ενιαίο επίτευγμα το οποίο θα θεωρηθεί κοσμοϊστορικής σημασίας για τον Ελληνισμό, παρόλα αυτά δεν υπάρχει αμφιβολία για τον μνημειώδη της χαρακτήρα. Το ότι ένας πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών – απερχόμενες ή μη – επισκέπτεται την Ελλάδα για πρώτη φορά έπειτα από 17 χρόνια, είναι αξιοσημείωτο. Το ότι συμβαίνει αποκλειστικά σε διμερές επίπεδο – ο πρόεδρος Ομπάμα έρχεται ειδικά για να επισκεφθεί την Ελλάδα κι όχι για να παραστεί σε κάποια άλλη διεθνή ή περιφερειακή συνάντηση που πραγματοποιείται στη χώρα – δεν μπορεί επίσης να αγνοηθεί.
Μια επίσκεψη αμερικανού προέδρου δεν είναι ποτέ μια απλή ευκαιρία για φωτογραφία, ανεξάρτητα του τι μπορεί να ισχυριστεί κάποιος αυτοανακηρυχθείς εμπειρογνώμονας με αναρτήσεις στο Facebook.
Όταν ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πραγματοποιεί μια επίσημη επίσκεψη, ολόκληρη η αμερικανική κυβέρνηση κινητοποιείται σε πολλά επίπεδα. Ομάδες εμπειρογνωμόνων θα φτάσουν νωρίτερα στην Αθήνα και θα εργαστούν από κοινού με τους ομολόγους τους στην ελληνική κυβέρνηση για τις επόμενες δύο εβδομάδες. Η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα και η Ελληνική Πρεσβεία στην Ουάσιγκτον θα εργάζονται με εντατικούς ρυθμούς για να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή ενημέρωση των κυβερνήσεων. Πολλά υπουργεία – μεταξύ αυτών των Εξωτερικών, Άμυνας, Οικονομικών, Εμπορίου και Εσωτερικής Ασφάλειας – αρχίζουν να ετοιμάζουν ενημερωτικό υλικό σχετικά με τις συνομιλίες που θα έχουν με τους Έλληνες ομολόγους τους και για το πώς η διμερής συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ θα μπορούσε να βελτιωθεί ή / και να διευρυνθεί.
Ο πρόεδρος Ομπάμα θα συνοδεύεται από αξιωματούχους διαφόρων υπουργείων και κυβερνητικών υπηρεσιών και οργανισμών, οι οποίοι ασφαλώς επιστρέφοντας από την Ελλάδα θα έχουν αποκομίσει ιδέες για νέες πρωτοβουλίες. Όλα αυτά κάνουν την επίσκεψη από μόνη της σημαντικό ορόσημο στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι επαφές μεταξύ κυβερνήσεων θα καταλήξουν στο υψηλότερο σημείο τους των δύο τελευταίων δεκαετιών και όπως έχει αποδείξει σχεδόν κάθε άλλη προεδρική επίσκεψη, παρόμοια κινητοποίηση επαφών και πόρων αποκτά μόνιμη επίδραση στις διακρατικές σχέσεις. .
Όμως αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που η Ελλάδα κι ο Ελληνισμός γενικότερα προσβλέπουν σ’ αυτή την επίσκεψη.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Θεόδωρος Ρούσβελτ είχε αποκαλέσει το Λευκό Οίκο τον πιο σημαντικότερο άμβωνα (bully pulpit), δηλαδή το πιο σημαντικό βήμα από το οποίο κανείς θα μπορούσε να προωθήσει τις προτεραιότητές του. Κι αυτό το βήμα το φέρνει σε λίγες μέρες στην Ελλάδα ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Όπως όλοι προσβλέπουν και αναμένουν, θα δηλώσει ότι βρίσκεται στη γενέτειρα της δημοκρατίας και θα μιλήσει για την ανθεκτικότητα της ελληνικής δημοκρατίας, τις θυσίες που έχουν κάνει οι Ελληνες για να βγουν από την οικονομική κρίση, για τον ανθρωπισμό που έχει επιδείξει η Ελλάδα στους πρόσφυγες παρά την οικονομική κρίση και το ζωτικό ρόλο που η Ελλάδα διαδραματίζει γεωστρατηγικά. Μετά από 5 χρόνια τραγικά αρνητικής δημοσιογραφικής κάλυψης από το διεθνή Τύπο, το να έχεις έναν πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να ρίχνει θετικό φως στην Ελλάδα, αξίζει από μόνο του εκατομμύρια δολάρια.
Το βαθύτερο ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι αν αυτή η επίσκεψη σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ.
Για πάνω από μια δεκαετία, η Ελλάδα δίδει μικρότερη έμφαση στις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον και περισσότερη με την Ευρώπη, ενώ την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερη ανησυχία και ενδιαφέρον για τις σχέσεις με την Τουρκία, ή για τη σταθερότητα της ΠΓΔΜ από ό, τι για τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα.
Σήμερα, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, ότι οι εξελίξεις της τελευταίας τουλάχιστον χρονιάς, συμπεριλαμβανομένων και της αναξιοπιστίας της Τουρκίας, της οικονομικής και της προσφυγικής κρίσης στην Ελλάδα, της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία, και της αυταρχικής στροφής της ΠΓΔΜ, έχουν αναγκάσει τις ΗΠΑ να επανεξετάσουν τον προσανατολισμό της πολιτικής τους στην περιοχή, βάζοντας δυναμικότερα την Ελλάδα στην εξίσωση..
Λέγεται ότι η πολιτική αλλάζει αργά στην Ουάσιγκτον και αυτή η επίσκεψη μπορεί να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας νέας πολιτικής, κάτι που είδαμε να συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στις διμερείς σχέσεις Κύπρου – ΗΠΑ μετά την επίσκεψη Μπάιντεν. Ήδη έχει δοθεί μια ισχυρή ένδειξη, όταν ο πρόεδρος Ομπάμα τοποθέτησε τον Geoffrey Pyatt πρέσβη στην Αθήνα, έναν διπλωμάτη ο οποίος θεωρείται « σούπερ σταρ» και διατηρεί ισχυρές σχέσεις και με τα δύο κόμματα, λόγω της θητείας του στην Ουκρανία. Επομένως, εκεί που θα πρέπει να δώσουν όλοι προσοχή είναι τι θα πει στην Αθήνα ο πρόεδρος Ομπάμα, αλλά ακόμα μεγαλύτερη προσοχή σε ό, τι επακολουθήσει.
Η επίσκεψη σε επικεφαλίδες
Σημαντικό ρόλο στην πραγματοποίηση του ταξιδιού έπαιξε η Ελληνοαμερικανική Κοινότητα στην οποία ο αμερικανός πρόεδρος οφείλει πολλά στο ξεκίνημα της πολιτικής του καριέρας. Κάποια από τις παρουσίες στην επίσκεψη θα το θυμίσει. Η εξαγγελία της οπωσδήποτε ενισχύει την Χίλαρι Κλίντον.
Ο αμερικανός πρόεδρος θα αναφερθεί στην ανάγκη υλοποίησης της υπόσχεσης των Ευρωπαίων για μείωση του χρέους, στέλνοντας και μήνυμα ότι η ανάπτυξη κι όχι η λιτότητα ξεπερνούν μια οικονομική κρίση. Όμως δεν θα πρέπει να αναμένονται άμεσα αποτελέσματα από τη συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ.
Υπάρχει έντονη ανησυχία για τις εξελίξεις στην Τουρκία και την μη ορατή διευθέτηση της κατάστασης στη Συρία, που έχουν αρχίσει να επιδρούν στους αμερικανικούς στρατηγικούς σχεδιασμούς στην περιοχή.
Ο αμερικανός πρόεδρος θα αναφερθεί στην ανάγκη λύσης του κυπριακού, όμως δεν έρχεται για να προωθήσει το θέμα αυτό. Δεν θα πρέπει να αποκλείεται επίσκεψη Μπάιντεν στην Κύπρο στο επόμενο δίμηνο, ενώ θεωρείται βέβαιη επίσκεψη στην περιοχή στα τέλη του μήνα του βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών Τζόναθαν Κόεν, με κύριο αντικείμενο το κυπριακό.
Ανάλυση του Αποστόλη Ζουπανιώτη στην εβδομαδιαία ομογενειακή εφημερίδα greeknewsonline.com
