Με θετική εισήγηση, που πιθανότατα θα οδηγήσει στην ένταξη του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, οδεύει η χώρα μας προς τη 40στή ετήσια συνεδρίαση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς του διεθνούς οργανισμού.
Η σύνοδος θα συνέλθει στην Κωνσταντινούπολη, το δεκαήμερο 10 Ιουλίου με 20 Ιουλίου 2016, με το ελληνικό αίτημα να συζητιέται στις 15 Ιουλίου. Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μίλησε με την Εθνική Συντονίστρια για τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ελλάδας στην UNESCO, Ευγενία Γερούση, όχι μόνο για τη σημασία του αρχαιολογικού χώρου, αλλά και για τους λόγους που η ελληνική υποψηφιότητα είναι ισχυρή.
«Θεωρούμε ότι είναι μια σοβαρή υποψηφιότητα γιατί υπάρχει θετική εισήγηση από το αρμόδιο συμβουλευτικό όργανο που έκανε την αξιολόγηση, το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), έχοντας περάσει μια διαδικασία εξαιρετικά πολύπλοκη και απαιτητική» αναφέρει η κ. Γερούση.
Σημειώνεται ότι η θετική εισήγηση του ICOMOS είναι καίρια για την πορεία μιας υποψηφιότητας, ωστόσο σ’ έναν διεθνή οργανισμό όπου η διπλωματία μεταξύ χωρών – μελών παίζει σημαντικό ρόλο όλα μπορούν να συμβούν. Ακόμα και μνημεία χωρών που δεν έχουν λάβει θετική εισήγηση, στο τέλος δύναται να ενταχθούν. Το γεγονός πάντως ότι η χώρα μας πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη με δυνατά “χαρτιά”, δεν μπορεί να παραβλεφθεί, καθώς λόγω της θετικής εισήγησης έχει σοβαρές ελπίδες εγγραφής.
Ποιοι λόγοι, όμως, κάνουν τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων μια ισχυρή υποψηφιότητα;
«Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποψηφιότητα ενός μνημείου είναι η οικουμενική αξία του, δηλαδή η απόδειξη ότι το αγαθό που προτείνεται για εγγραφή στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO συνέβαλε στην ιστορία ή στην αρχιτεκτονική μιας γενικότερης περιοχής και όχι μόνο μίας χώρας. Στη δική μας περίπτωση, η παρουσία του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος κάνει στους Φιλίππους το πρώτο επί ευρωπαϊκού εδάφους κήρυγμα και βαπτίζει την πρώτη χριστιανή στην Ευρώπη, τη Λυδία, θεωρείται επαρκές γεγονός για την οικουμενική αξία του χώρου. Στους Φιλίππους, ωστόσο, συντρέχουν κι άλλοι λόγοι που την υποστηρίζουν, όπως η ύπαρξη σημαντικότατων αρχιτεκτονημάτων, κυρίως παλαιοχριστιανικών μνημείων, που έχουν επιρροές από την αρχιτεκτονική της Κωνσταντινούπολης και τα οποία, με τη σειρά τους, έχουν επηρεάσει άλλα σπουδαία μνημεία. Επίσης, εδώ βρίσκεται η πρώτη μεγάλη εκκλησία αφιερωμένη στον Απόστολο Παύλο, το Οκτάγωνο, με ιδιότυπο αρχιτεκτονικό ρυθμό» επισημαίνει η κ. Γερούση.
Τα παραπάνω συνοψίζουν τα δυο κριτήρια που κρίθηκαν επαρκή ως προς την ελληνική υποψηφιότητα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το ICOMOS οι Φίλιπποι αποτελούν εξέχουσα μαρτυρία για την εμφάνιση του χριστιανισμού στην Ευρώπη: Ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε εδώ την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος, ενώ τα χριστιανικά μνημεία των Φιλίππων έχουν προσκυνηματικό χαρακτήρα, παράδοση που διατηρείται ως τις μέρες μας.
Το δεύτερο κριτήριο, που εκπληρώνεται, κάνει λόγο για τα μνημεία των Φιλίππων, τα οποία αποτελούν εξέχοντα παραδείγματα ρωμαϊκής και παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής: Το φόρουμ είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάλογου δημόσιου χώρου στις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες, οι δε Φίλιπποι διαθέτουν εξαιρετικά παραδείγματα πρώιμων αρχιτεκτονικών τύπων, όπως το Οκτάγωνο, η εγγεγραμμένη Βασιλική και η Βασιλική με τρούλο, ενώ η Εγνατία οδός, η πιο σημαντική ίσως στρατιωτική – εμπορική οδός της αρχαιότητας, σώζεται στους Φιλίππους σε αξιοσημείωτο βαθμό.
«Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων είναι ένας σημαντικός χώρος στη Βορειοανατολική Ελλάδα, πάνω στην αρχαία Εγνατία Οδό, που αναπτύχθηκε λόγω αυτής. Ήδη ο Φίλιππος Β’ βλέπει τη στρατηγική της σημασία ως πόλης, την οποία ιδρύει και ονοματίζει. Επίσης, η αποφασιστική μάχη των Φιλίππων καθορίζει το μέλλον της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, γιατί μετά από αυτό το γεγονός (και τη Ναυμαχία του Ακτίου) ο Αύγουστος γίνεται μονοκράτορας, η δε πόλη που φτιάχνεται ως αντίγραφο ρωμαϊκής έχει τα στοιχεία μιας ισχυρής αποικίας», επισημαίνει, μεταξύ άλλων, για τις ιδιαιτερότητες του χώρου, το δυνατό στοιχείο του οποίου είναι η αυθεντικότητα. «Η πόλη δεν έχει εποικοδομήσεις, μετά την εγκατάλειψή της παρέμεινε επί αιώνες άθικτη», συμπληρώνει. Όσο για τον δρόμο που κάποτε έτεμνε τους Φιλίππους, το μεγάλο αγκάθι ως προς την προώθηση της υποψηφιότητας, το Υπουργείο Πολιτισμού, με τη βοήθεια της περιφέρειας, κατάφερε και τον κατήργησε. Το μόνο που απομένει είναι η αποξήλωση της ασφάλτου, που θα πραγματοποιηθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της.
Τέλος, η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ τονίζει την πολύ σημαντική συμβολή του δήμου Καβάλας για την επιτυχή περάτωση της υποψηφιότητας, καθώς και όλων των τοπικών φορέων. «Η UNESCO θέλει να ξέρει κατά πόσο αυτός ο χώρος είναι ζωντανός, ποιες εκδηλώσεις γίνονται, ποιοι άλλοι σύλλογοι της περιοχής ενδιαφέρονται. Στους Φιλίππους, μεταξύ άλλων, υπάρχει περιβαλλοντικός σύλλογος, ενώ κάθε χρόνο λαμβάνει χώρα ένας πολύ ενδιαφέρον θεσμός: Ο Διεθνής Διαγωνισμός Εικονικής Δίκης Ρωμαϊκού Δικαίου. Το σίγουρο είναι ότι έχουμε βάλει όλοι τα δυνατά μας και ελπίζουμε το καλύτερο για τη χώρα μας ώστε να έχουμε κάτι θετικό να πούμε» καταλήγει.
Σημειώνεται ότι ως σήμερα 17 ελληνικά μνημεία έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μεταξύ των οποίων οι αρχαιολογικοί χώροι της Ακρόπολης Αθηνών, της Δήλου και του Μυστρά. Η πρώτη ένταξη, που έγινε το 1986, ήταν ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες και η τελευταία, το 2007, η Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας.
