Η ανάγνωση δεκάδων χιλιάδων σελίδων που δόθηκαν στη δημοσιότητα θα πάρει μήνες. Τι περιμένουμε να μάθουμε για την ιστορική δολοφονία της 22ας Νοεμβρίου 1963;
Εγγραφα ακόμη στο συρτάρι
Ο συγγραφέας Don DeLillo, συγγραφέας των πιο παρανοϊκών σεναρίων που έχουν δημοσιευτεί στην Αμερική, είχε περιγράψει την δολοφονία του Τζον Κένεντι ως «τα επτά δευτερόλεπτα που έσπασαν την πλάτη του αμερικανικού αιώνα».
Πενήντα τέσσερα χρόνια αργότερα, αυτά τα επτά δευτερόλεπτα γοητεύουν ακόμη και προκαλούν έντονο μυστήριο. Αρκεί να δει κανείς το ενδιαφέρον που προκλήθηκε από την στιγμή που ο αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να δώσει την άδεια για να δημοσιοποιηθούν όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με την δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, εκτός εκείνων που εμπεριέχουν ονόματα και διευθύνσεις ατόμων που βρίσκονται ακόμη εν ζωή.
«Έπειτα από αυστηρές διαβουλεύσεις με τον στρατηγό Κέλι, την CIA και άλλες υπηρεσίες, θα δώσω την άδεια για την δημοσιοποίηση ΟΛΩΝ των ΦΑΚΕΛΩΝ JFK, εκτός των ονομάτων και των διευθύνσεων ατόμων που βρίσκονται ακόμη εν ζωή», τόνισε ο Τραμπ σε μια σειρά αναρτήσεων του στο Twitter, αναφερόμενος στον προσωπάρχη του Λευκού Οίκου Τζον Κέλι.
Το αμερικανικό Κογκρέσο είχε δώσει εντολή το 1992 όλα τα έγγραφα που συνδέονται με την έρευνα για τη δολοφονία του Κένεντι να δοθούν στη δημοσιότητα και όρισε ως καταληκτική προθεσμία την 26η Οκτωβρίου 2017. Πράγμα που έγινε.
Πάθος για τα ντοκουμέντα
Τα 2 891 ντοκουμέντα τα οποία έχουν δημοσιευθεί στο ίντερνετ, στο σάιτ των Εθνικών Αρχείων των ΗΠΑ, είναι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες και αναμένεται να απασχολήσουν πολλούς ανθρώπους στο προσεχές διάστημα.
Από τη στιγμή που ανέβηκαν στο διαδίκτυο, δημοσιογράφοι, ειδικοί, ιστορικοί, συνωμοσιολόγοι και περίεργοι που είχαν ίντερνετ μπόρεσαν να εισβάλλουν στα ντοκουμέντα. Πολλά ΜΜΕ κάλεσαν τους αναγνώστες τους να τα διαβάσουν και τους επεσήμαναν τις ενδιαφέρουσες σελίδες.
Κανείς δεν περιμένει αυτή την στιγμή να βρεθεί μέσα στις χιλιάδες σελίδες μια τρομακτική αποκάλυψη, ένα « smoking gun », όπως λένε οι Αμερικανοί, που θα αποδείκνυε ότι η δολοφονία του Κένεντι ήταν συνωμοσία ή ότι ο Λη Χάρβεϊ Οσβαλντ δεν ήταν ο πραγματικός δολοφόνος. Ορισμένα ντοκουμέντα, μάλιστα, δεν έχουν άμεση σχέση με την ίδια τη δολοφονία.
Ο ρόλος της CIA και του FBI
Στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαμε να βρούμε «από αυτό το κουτί με διάφορα χαρτιά που βρέθηκαν σε μια σοφίτα», όπως έγραψαν οι New York Times, ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την λειτουργία του FBI και της CIA πριν και μετά τη δολοφονία, τις πίστες που ακολούθησαν και τις υποθέσεις που ανέλυσαν. Αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν ίσως να καταλάβουμε ένα γεγονός το οποίο περιβάλλεται από στρώματα φαντασιώσεων και τοξικών πληροφοριών.
Η πορεία του Λη Χάρβεϊ Οσβαλντ
Το ταξίδι στο Μεξικό. Δύο μήνες πριν την δολοφονία στο Ντάλας, ο Οσβαλντ ταξίδεψε στο Μεξικό, όπου συνάντησε σοβιετικούς και κουβανούς αξιωματούχους για να πάρει βίζα. Αυτές οι πληροφορίες είναι ήδη γνωστές. Ωστόσο, αυτό που αποκαλύπτει ένα σημείωμα της CIA, είναι πως οι συνομιλίες του Οσβαλντ είχαν υποκλαπεί και καταγραφεί, ειδικά η συνομιλία που είχε στις 28 Σεπτεμβρίου 1963 στο σοβιετικό προξενείο με τον πρόξενο Valeriy Kostikov. Η CIA παρουσιάζει τον Kostikov ως «επίσημο πράκτορα της KGB » και μέλος του Department 13, δηλαδή «υπεύθυνο για σαμποτάζ και δολοφονίες».
Σε μια άλλη τηλεφωνική κλήση, την 1η Οκτωβρίου, ο Οσβαλντ ρώτησε (μιλώντας σπαστά ρωσικά) αν «υπήρχαν νεότερα σχετικά με το τηλεγράφημα στην Ουάσινγκτον». Ενα άλλο έγγραφο της CIA κάνει λόγο για επαφές με τον Francisco Rodriguez Tamayo, ανώτερο αξιωματούχο του στρατού του Φιντέλ Κάστρο.
Αυτό σημαίνει ότι ο Οσβαλντ δεν βρισκόταν μόνο στα κατάστιχα της CIA, αλλά τον παρακολουθούσαν από κοντά. Στην πραγματικότητα, αυτό έγινε γνωστό πολύ μετά την δολοφονία Κένεντι: η αντικατασκοπευτική μονάδα της CIA είχε φάκελο για τον Οσβαλντ ήδη από τις 2 Νοεμβρίου 1959. Ηταν τότε που ένα άρθρο έγραφε την ιστορία αυτού του πρώην πεζοναύτη, με μαρξιστικές ιδέες, ο οποίος είχε πάει στην αμερικανική πρεσβεία της Μόσχας για να αποκηρύξει την αμερικάνικη υπηκοότητά του και να μείνει στην Σοβιετική Ενωση.
Αναζητώντας τον Οσβαλντ στο Ντάλας. Στις αρχές Οκτωβρίου 1963, η μονάδα του FBI στο Ντάλας έψαχνε να συλλάβει τον Οσβαλντ. Το ντοκουμέντο κάνει λόγο για «πηγές της Κούβας» που τον περιγράφουν ως έναν σημαντικό στόχο. «Η μονάδα του FBI οδηγεί αυτή τη στιγμή τις έρευνες για να εντοπιστεί ο Λη Χάρβεϊ Οσβαλντ», γράφει το ντοκουμέντο. Δυστυχώς, δεν τον εντόπισαν έγκαιρα, πριν την δολοφονία.
Απειλές εναντίον του Οσβαλντ μετά την σύλληψή του. Την επομένη της δολοφονίας του JFK, ο Οσβαλντ δολοφονήθηκε με σφαίρα στην κοιλιά, στις 24 Νοεμβρίου 1963, ενώ ήταν περιστοιχισμένος από αστυνομικούς. Ο διευθυντής του FBI, J. Edgar Hoover, έγραψε ένα σημείωμα και χαρακτήρισε αυτό το γεγονός «ασυγχώρητο», κυρίως γιατί η υπηρεσία του είχε προειδοποιήσει την αστυνομία του Ντάλας ότι υπήρχε ενδεχόμενο δολοφονίας του Οσβαλντ.
«Λάβαμε χθες το βράδυ μια κλήση […] ενός άνδρα που έλεγε με πολύ ήρεμη φωνή ότι ήταν μέλος μιας οργάνωσης με στόχο την δολοφονία του Οσβαλντ. […]. Ειδοποιήσαμε τον αρχηγό της αστυνομίας του Ντάλας ο οποίος μας διαβεβαίωσε ότι ο Οσβαλντ θα είχε την απαραίτητη προστασία. […] Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε», γράφει το ντοκουμέντο.
Πράκτορες του FBI έτρεξαν αμέσως στο προσκεφάλι του ετοιμοθάνατου Οσβαλντ προσπαθώντας να του αποσπάσουν κάποια εξομολόγηση ή πληροφορία, αλλά πέθανε «πριν μπορέσει να το κάνει». Οσο για τον Jack Ruby, το αφεντικό του νυχτερινού κέντρου που σκότωσε τον Οσβαλντ, το FBI «δεν έχει σίγουρες πληροφορίες για το άτομό του, παρότι υπάρχουν φήμες για την δραστηριότητά του στο οργανωμένο έγκλημα του Σικάγο».
Σοβιετικοί και Κουβανοί δεν ανέλαβαν ευθύνη
Υποπτη για εμπλοκή στην δολοφονία του Κένεντι, για εκατομύρια λόγους, κυρίως εξαιρίας της διαμονής του Οσβαλντ στη Μόσχα, η Σοβιετική Ενωση διαβεβαίωσε ότι δεν είχε καμία ανάμειξη, σύμφωνα με τα αρχεία του FBI που δόθηκαν στη δημοσιότητα. Μια αμερικανική πηγή που κρυβόταν στις ανώτερες σφαίρες της Σοβιετικής Ενωσης έγραψε ότι οι Ρώσοι θεωρούσαν τον Οσβαλντ «έναν νευρωτικό μανιακό, ανεύθυνο απέναντι στην ίδια του τη χώρα». Η KGB θεωρούσε ότι η δολοφονία του Κένεντι ήταν στην πραγματικότητα «ένα πραξικόπημα της άκρας δεξιάς», το και είχε διοργανωθεί από τον αντιπρόεδρό του Λίντον Τζόνσον.
Η CIA έγραψε σε ένα από τα σημειώματά της ότι ο πρέσβης της Κούβας «έδειξε πολλή μεγάλη χαρά» μαθαίνοντας την δολοφονία του Κένεντι. Στα ίδια ντοκουμέντα που δόθηκαν στη δημοσιότητα γίνεται λόγος και για τις εκατοντάδες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του Φιντέλ Κάστρο που διοργάνωσε η CIA. Εκεί γίνεται λόγος για στολή βατραχανθρώπων με δηλητήριο, για βόμβες που τοποθετούνταν σε κοχύλι ή για ένα στιλό που έριχνε δηλητήριο.
Θεωρίες συνωμοσίας
Σχεδόν αμέσως μετά τα γεγονότα, ο Hoover και το FBI κατάλαβαν ότι η δολοφονία του Τζον Κένεντι και οι θεωρίες συνωμοσίας που θα ξεπηδούσαν, μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα. Σε ένα σημείωμα της 24ης Νοεμβρίου, ο Hoover γράφει:
«Αυτό που να ανησυχεί περισσότερο είναι ότι πρέπει να δημοσιευτεί κάτι ώστε να πείσουμε τον κόσμο πως ο Οσβαλντ είναι ο πραγματικός δολοφόνος».
Τέτοιου είδους σημειώματα αναμένεται να τροφοδοτήσουν εκ νέου την συζήτηση για τον ρόλο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Παρότι τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ υπενθύμισαν ότι το 88% των αρχείων σχετικά με την δολοφονία του Κένεντι είχαν ήδη δοθεί στη δημοσιότητα και ότι τα έγγραφα που τώρα δημοσιοποιήθηκαν εκπροσωπούν μόνο το 11%, εντούτοις την προσοχή τράβηξε ακριβώς αυτό το 1% που το FBI και η CIA αρνήθηκαν να δημοσιοποιήσουν την τελευταία στιγμή: η CIA δήλωσε σε όλους τους τόνους ότι η παράλειψη έγινε «στο όνομα της εθνικής ασφάλειας» (για έγγραφα που έχουν ονόματα ανθρώπων εν ζωή), εντούτοις η αμφιβολία παραμένει.
Και όπως δήλωσε ο ιστορικός Patrick Maney, στο γαλλικό πρακτορείο:
«Οσο η κυβέρνηση αρνείται να δημοσιοποιήσει αυτού του είδους τα ντοκουμέντα, τόσο θα παραμένει η καχυποψία ότι υπάρχει κάπου μια τρομακτική πληροφορία για την δολοφονία του Κένεντι».
Ενα από τα σημειώματα που συντηρεί τις αμφιβολίες είναι η μαρτυρία, το 1975, του Richard Helms, πρώην διευθυντή της CIA, ενώπιον της Επιτροπής για τις δραστηριότητες της CIA. Εκεί τον ρωτάνε:
«Εχετε κάποια πληροφορία σχετικά με την δολοφονία του προέδρου Κένεντι που θα αποδείκνυε ότι ο Λη Χάρβεϊ Οσβαλντ ήταν, καθ’οιονδήποτε τρόπο, πράκτορας της CIA ή πράκτορας …».
Σε αυτό το σημείο τα ντοκουμέντα απαγορεύτηκε να δημοσιοποιηθούν, το ίδιο και η απάντηση.
